Forum Historii Nysy

Zdjęcia pałacu w Siestrzechowicach wykonane w lipcu 2009 r. Widzimy na nich m.in. fragment dziedzińca z podcieniami oraz polichromię w postaci herbu biskupa Andreasa von Jerina.

Rodzina Nesterów – właścicieli młyna w Przełęku, należała do dynastii młynarskiej i pochodziła z powiatu głubczyckiego (Kreis Leobschütz). W 1935 roku Josef Nester oddał młyn w Przełęku w dzierżawę 30-letniemu mistrzowi młynarskiemu o nazwisku – Leonhard Meyer, pochodzącemu z Rednitzhembach w Środkowej Frankonii. Leonhard był uprzednio zatrudniony w firmie „Danziger” w Gliwicach (Gleiwitz). Poślubił on urodzoną w Tułowicach (Tillowitz) Elfriede Poinke. Oboje później powiedzieli, że 10 lat spędzonych razem w Przełęku było ich najszczęśliwszym okresem w życiu. Tam urodziło się troje ich dzieci: Otti, Loni i Michael. Meyerowie w 1945 r. podzielili los wielu niemieckich rodzin z powiatu nyskiego, czyli ucieczkę, następnie powrót i wywłaszczenie.

Córka państwa Meyerów – Loni Burger mieszkająca do dziś w Górnej Bawarii, jakiś czas temu przekazała Kulturalno-Ojczyźnianemu Związkowi Nysan (Neisser Kultur- und Heimatbund e.V.) w Hildesheim, stare dokumenty rodzinne, które są ważnymi świadectwami odzwierciedlającymi los tysięcy Niemców zamieszkujących przed wojną region nysko-otmuchowski. Jednym z takich świadectw jest list napisany przez jej ojca – Leonharda Meyera w dniu 4 lipca 1945 r., czyli niespełna dwa miesiące po zakończeniu II wojny światowej. Oto jego treść:

W załączeniu wstawiam trzy zdjęcia, które pani Lona Burger (obecnie 85-letnia) udostępniła Kulturalno-Ojczyźnianemu Związkowi Nysan w Hildesheim.

Na podstawie: Andreas Quaschigroch, „Preiland. ... und vorerst keine Besserung eintreten wird!” [w:] „Neisser Heimatblatt” nr 286, 2018 r., s. 17.

Aleje drzew czereśniowych wokół Nysy były przed wojną dzierżawione i nikomu nie było wolno zrywać z nich owoców. Mógł to robić tylko sam dzierżawca, który sprzedawał owoce i dbał o „swoje” drzewa. – Taką informację przekazała kiedyś jedna z przedwojennych mieszkanek Wójcic.

Obecnie, taką przedwojenną aleję czereśniową możemy zobaczyć przed wjazdem do Frączkowa, od strony Korzękwic. W czerwcu 2013 r. miałem okazję skosztować tych czereśni, co powtórzyłem tydzień temu, czyli po 12 latach. Coś pysznego!

Dwie kapliczki stojące w Gierałcicach w odległości 250 m od siebie. Pierwsza znajduje się w południowo-wschodniej części wsi, tuż przy polach, a druga stoi przy głównej drodze, naprzeciwko domu nr 67.

Krzyż przydrożny z datą roczną „1914”, stojący w Biskupowie, naprzeciwko zabudowań Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. Wykonał go niejaki Dittrich z Burgrabic (Borkendorf).

Krzyż przydrożny stojący na południowym skraju Kamiennej Góry (Steinberg), przy wylocie drogi do Kijowa/Nadziejowa. Wykonała go osoba o nazwisku H. Rother z Kijowa, co głosi inskrypcja znajdująca się na boku krzyża: „H. Rother, Kaindorf”.

Kapliczka w północno-zachodniej części Bykowic, przy wylocie drogi do Korzękwic.

Krzyż przydrożny na południowym skraju Kopernik, przy drodze do Kamiennej Góry.

Krzyż przydrożny w południowej części Kopernik, naprzeciwko domu nr 58. Został wystawiony w 1939 roku przez osobę o nazwisku F. Kleineidam, o czym informuje znajdująca się na krzyżu inskrypcja: „Errichtet zur Ehre Gottes von F. Kleineidam 1939”.

Krzyż przydrożny stojący przy DP nr 1628 O, pomiędzy Kopernikami a Morowem. Został wzniesiony w 1907 roku przez osobę o nazwisku J. Poppe.

Kapliczka w Kopernikach, przy wylocie DP nr 1628 O w stronę Morowa.

Kolejne zdjęcie pomnika poświęconego pionierom poległym w I w.ś., kiedy figura stała jeszcze przy moście im. Pionierów.

Fotografie wykonane w Nysie w 1959 r., na których widać żołnierza, służącego wówczas w 2. Berlińskim Pułku Zmechanizowanym w Skierniewicach.

Kamień pamiątkowy z XIX w., stojący kiedyś nieopodal Kopernik i poświęcony następcy tronu pruskiego – Fryderykowi Wilhelmowi, jak się okazało, zachował się do dziś i został w tym roku wyeksponowany w ogrodzie Wiejskiego Centrum Kultury w Kopernikach.

O samym kamieniu pisaliśmy już na Forum w temacie „Wojna prusko-austriacka w 1866 r. na ziemi nyskiej”, pod linkiem: KLIK, a także wstawialiśmy jego przedwojenne zdjęcia: FOTO-1, FOTO-2. Wskazywaliśmy również lokalizację, w której stał przed wojną: FOTO-3, FOTO-4.

Przypomnę krótko historię tego obiektu. Otóż dnia 23 czerwca 1866 roku, czyli dzień po wypowiedzeniu przez Prusy wojny Austrii, ówczesny dowódca pruski i jednocześnie następca tronu pruskiego – Fryderyk Wilhelm (1831-1888), wraz ze swoją armią zatrzymał się na krótko w ciągu dnia w zalesieniu, znajdującym się w połowie drogi gruntowej, prowadzącej z Kopernik do Iławy (Eilau), gdzie dziś przepływa ciek. To właśnie tam, ówczesny proboszcz parafii Kopernik – Victorin Heidvogel (ur. 1806, zm. 1882) wzniósł później kamień upamiętniający obecność księcia koronnego w tym miejscu. Inskrypcja na kamieniu brzmiała: „Am 23 Juni 1866 ruhte hier Seine Königliche Hoheit Friedrich Wilhelm, Kronprinz von Preussen. Gewidmet von V. Heidvogel Pfarrer” (tłum.: „W dniu 23 czerwca 1866 roku odpoczywał tu Jego Królewska Wysokość Fryderyk Wilhelm, Książę Koronny Prus. Dedykował proboszcz V. Heidvogel”), z tym, że ostatnie zdanie znajdowało się już na płycie pod kamieniem. Kamień miał formę sześcianu o boku ok. 56 cm (nomen omen – tyle samo lat żył Fryderyk Wilhelm) z wystającym z niego u góry ostrosłupem czworokątnym o wysokości ok. 6 cm. Obiekt był wykonany z wydobywanego w okolicy marmuru sławniowickiego. Po II wojnie światowej kamień zaginął, jednak jakiś czas temu okazało się, że został przetransportowany do Kopernik, gdzie przeleżał w zapomnieniu przez kilkadziesiąt lat. W końcu udało się go zabezpieczyć i wyeksponować. Jeśli chodzi o wspomnianą płytę na której stał, to jej los nie jest znany.

Poniżej znajdują się zdjęcia kamienia, wykonane wczoraj przy Centrum Kultury w Kopernikach.

Załączam zdjęcia przedstawiające obóz jeniecki przy dzis. ul. Chodowieckiego w okresie I wojny światowej. Są to awersy zbioru kartek pocztowych, które ukazały się w sprzedaży na jednym z ukraińskich portali aukcyjnych. Z przyczyn obiektywnych, zdjęcia mają nieco zaburzoną perspektywę.