Forum Historii Nysy

[ralf]

W 1958 r. w czasopiśmie „Neisser Heimatblatt” ukazał się artykuł znanej nyskiej fotografki i pisarki Grete Hoffmann (1892-1974), pt. „Heimatliche Botanik” (tłum. „Rodzima botanika”). Autorka wymieniła w nim spotykane przed wojną na ziemi nyskiej lokalne (zwyczajowe) nazwy niektórych kwiatów, ziół, grzybów i krzewów, które brzmiały inaczej jak te oficjalnie stosowane. Grete zwróciła uwagę, że „ludzie zbierają i zapisują wiele informacji po to, aby przekazać je potomnym, jak choćby lokalne zwyczaje czy osobliwości”. Na koniec autorka dodała, że „byłoby szkoda, gdyby te lokalne nazwy zostały zapomniane”. Stąd też poniższe zestawienie, w którym nazwy stosowane na ziemi nyskiej pogrubiono.

• Anemone (zawilec) – Osterglöckel
• Priemel, Himmelschlüssel (pierwiosnek) – Quarksäckel
• Lungenblümchen (miodunka plamista) – Pluderhosen
• Maiglöckchen (konwalia) – Springauf
• Löwenzahn (mniszek pospolity) – Maiblume
• Sumpfdotterblume (knieć błotna) – Schmirgel
• Frauenmantel (przywrotnik) – Marienmäntelchen
• Bachnelkenwurz (kuklik) – Kuhglöckel
• Hirtentäschel (tasznik) – Taschendieb
• Mauerpfeffer (rozchodnik) – Knirpsel
• Margeriten (jastrun) – Johannesblumen
• Spitzwegerich (babka lancetowata) – Rippkräutich (-kraut)
• Vogelmiere (gwiazdnica pospolita) – Vogelmeier
• Ackerschachtelhalm (skrzyp polny) – Katzezahl, Zinnkraut
• Ehrenpreis (przetacznik) – Gewitterblümel
• Kriechende Günsel (dąbrówka rozłogowa) – Kuckucksblume
• Wilde Malve (malwa dzika) – Käsenäppel
• Steinklee (nostrzyk) – Flohkraut, Flohrietschel
• Heidekraut (wrzosiec) – Rehseide
• Wiesenbrunelle (głowienka) – Brummerle
• Spieree (tawuła) – Johanneswedel
• Aufgeblasenes Leimkraut (lepnica rozdęta) – Knallblume
• Kuckuckslichtnelke (firletka poszarpana) – Fleischerblume
• Weidenröschen (wierzbownica) – Maria Bettstroh
• Weißdorn (głóg) – Mehlplatte
• Stachelbeere (agrest) – Raubeere
• Pfaffenhütchen (trzmielina pospolita) – Paterkappla, Rotkatelbeere (von Rotkehlchen)
• Die glasigen roten Beeren des wilden Schneeballs (kalina koralowa) – Kalinken
• Wiesenknöterich (rdest wężownik) – Schwänzelknötrich, Ochsenzunge
• Weidenkätzchen (wierzba iwa) – Kitschel
• Schneeglöckchen (śnieżyczka) – kahle Aerschla
• Sauerampfer (szczaw) – Sauerlumpe
• Pfifferlinge (pieprznik) – Kochmännel
• Steinpilz (borowik) – Herrnpilz