ralf - 2018-02-01, 00:00 Temat postu: "Heimgarten" przy ul. Głuchołaskiej Początki ośrodka Heimgarten sięgają lat 1913-1914, kiedy to nyski oddział związku Katolickiego Przymierza Krzyża (Katholisches Kreuzbündnis), z inicjatywy dr. Bernharda Strehlera, założył na przedmieściach Nysy (Neisse-Neuland) ośrodek abstynencki dla ponad 500 ówczesnych dorosłych członków związku, ich dzieci oraz młodzieży. Jego siedzibą były dwa połączone ze sobą domy, wybudowane w stylu rustykalnym. Dziś jest to budynek przy ul. Głuchołaskiej 12. Wtenczas znajdowały się w nim pokoje zajęciowe, pokój gościnny, dwa pomieszczenia z książkami i przestronna sala, która mogła pomieścić nawet 2000 osób, z nowoczesną tzw. stylizowaną sceną. Budynek był otoczony terenem ogrodowym o powierzchni 1 hektara z placem zabaw, amfiteatrem oraz dużą oszkloną salą chroniącą przed deszczem podczas imprez plenerowych. Budynki oraz teren ośrodka stały się popularnym miejscem spotkań nie tylko dla członków związku Katolickiego Przymierza Krzyża ale także dla całej społeczności. W okresie I wojny światowej w Heimgarten mieścił się lazaret rezerwowy. Po I wojnie światowej dla przegranych Niemiec nastały trudne czasy. Członkowie ruchu młodzieżowego o nazwie "Quickborn" rozpoczęli prowadzenie w Heimgarten szkoleń, które dawały praktyczną wiedzę oraz bodziec do lepszego radzenia sobie z ówczesną rzeczywistością. W 1923 roku powstał podmiot prawny o nazwie Heimgartengenossenschaft (eGmbH), który wynajął budynki oraz teren ośrodka za niską cenę, pod warunkiem dalszego kontynuowania zakazu spożywania alkoholu w tym miejscu. Sprawami organizacyjnymi oraz handlowymi ośrodka zajął się Ernst Lasowski, natomiast duszpasterstwo, wychowanie oraz kierunek artystyczny objął prof. Klemens Neumann. W Heimgarten organizowane były różnego rodzaju zajęcia, takie jak np. kursy lub rekolekcje, które trwały od 3 do 21 dni. Odbywały się tam również dni rodzinne, wieczorki dla społeczności oraz festyny. Miejsce szczególne w Heimgarten zajmowała muzyka. Od 1925 roku odbywały się tam tygodnie śpiewu, a także weekendowe spotkania muzyczne. Zorganizowano również grupę teatralną, która w okresie od 1 marca 1924 do 30 września 1926 roku wystąpiła około 400 razy w ponad 120 miejscach na terenie Górnego Śląska. Grupa teatralna z Heimgarten gościła także ze swoimi spektaklami za granicą - w Holandii, Austrii oraz Prusach Wschodnich. W roku 1926 powstał dodatkowy budynek, dzięki któremu w placówce mogło mieszkać więcej uczestników szkoleń. Nowy budynek nazwano na cześć założyciela ruchu "domem dr. Bernharda Strehlera". Dzisiaj jest to budynek przy ul. Głuchołaskiej 14. Znajdowały się w nim sale szkoleniowe, kaplica, mieszkania dla personelu oraz przede wszystkim kwatery dla uczestników szkoleń. Na przełomie lat 1927/1928 Klemens Neuman doznał dwóch udarów mózgu i zmarł w roku 1928. Tym samym Heimgarten straciło jeden ze swoich filarów ale kontynuowało działalność w żywym duchu zmarłego. W 1927 roku w bliskim sąsiedztwie powstał nowy budynek szkoły dla rolników, gdzie zimą odbywały kursy dotyczące np. prowadzenia księgowości czy poznawania historii rolnictwa. Dziś jest to dom przy ul. Głuchołaskiej 8. Po dojściu do władzy Hitlera w 1933 roku Heimgarten było miejscem szkoleń dla narodowych socjalistów. W 1939 roku, na początku II wojny światowej Heimgarten zostało przejęte przez Wehrmacht. Marcin Worbs, urodzony w 1963 roku polski duchowny katolicki i profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Opolskiego nazwał Heimgarten "kulturalno - religijnym wydarzeniem na Górnym Śląsku". Obecnie w pierwotnym budynku Heimgarten przy ul. Głuchołaskiej 12 mieści się hala sportowa AZS Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie. W dawnym tzw. domu dr. Bernharda Strehlera (ul. Głuchołaska 14) znajdują się mieszkania prywatne, a w budynku dawnej szkoły dla rolników przy ul. Głuchołaskiej 8 mieści się oddział "Caritasu" Diecezji Opolskiej. Opracowano na podstawie: [1] https://de.wikipedia.org/wiki/Heimgarten_(Volkshochschule) [2] Izabela Kicak: Nysa "Śląskim Rzymem"?, [w:] Zabytki sakralne pogranicza nysko-jesenickiego, Nysa, 2009. Materiał dostępny online pod linkiem: http://powiat.nysa.pl/fil...kralne_DRUK.pdf ralf - 2018-03-30, 22:12 Poniżej unikalna fotografia, choć niestety w marnej jakości, wykonana na tyłach ośrodka "Heimgarten", przedstawiająca m.in. dr. Bernharda Strehlera (pośrodku zdjęcia, w kapeluszu) oraz stojącego przy nim po prawej stronie Klemensa Neumanna (również w kapeluszu). Zdjęcie wykonano ok. 1920 roku. ralf - 2018-05-09, 20:59 Widokówka z okresu I wojny światowej przedstawiająca Heimgarten jako lazaret rezerwowy (Reserve-Lazarett). ralf - 2018-11-11, 13:55 Zdjęcie kaplicy w Heimgarten wykonane przed 1930 r. ralf - 2021-10-15, 21:50 Zdjęcia wykonane w 1935 roku, ukazujące uczennice powstałej przy Heimgarten szkoły dla rolników. Na środkowym zdjęciu widoczna w tle kamienica przy dzis. ul. Piłsudskiego 37. ralf - 2021-12-13, 08:34 Zdjęcie wykonane wewnątrz Heimgarten w 1918 roku, ukazujące znajdujący się wówczas na jego terenie lazaret, można obejrzeć pod linkiem: KLIK ralf - 2022-03-02, 01:21 Trzy zdjęcia ukazujące Heimgarten. ralf - 2022-03-12, 21:18 Przedwojenne zdjęcie budynku szkoły dla rolników ("BAUERN-VOLKSHOCHSCHULE") przy Heimgarten. lukasz - 2022-03-13, 14:24 Warto dodać, że po wojnie, w budynku przy Głuchołaskiej 12 powstało kino (wykorzystano dużą salę ze sceną). W latach 70/80 ówczesny właściciel budynku - Zakład Urządzeń Przemysłowych, przerobił salę kinową na boisko do gry w siatkówkę, utworzono trybuny, scenę również przerobiono na trybunę (co ciekawe, jeszcze w latach 90. kibice nazywali tę trybunę sceną). W sali swoje mecze grała profesjonalna drużyna siatkarska Stal Nysa, która w latach 90. zdobyła Puchar Polski i cztery medale mistrzostw Polski, a ostatni mecz na najwyższym poziomie (PLS) został tutaj rozegrany w 2005 roku. Siatkarze wyprowadzili się z tej sali gdy powstała hala przy Sudeckiej. Obiekt od 2004/2005 roku należy do PWSZu i służy studentom. Nadal rozgrywane są tutaj mecze siatkówki, ale już na akademickim poziomie. ralf - 2022-03-24, 09:57 Plany głównego budynku "Heimgarten" przy ul. Głuchołaskiej 12, pochodzące z 1954 roku. W okresie PRL znajdował się tam Dom Kultury. Bolek - 2022-04-09, 17:56
Jeszcze w I połowie lat 80-tych wyświetlano tam filmy. Sam pamiętam byłem z klasą na filmie "Krzyżacy". Ale była to totalna partyzantka. Film wyświetlano za pomocą projektora na odwróconej mapie. A dzwięk był opóźniony w stosunku do obrazu. Komicznie to wyglądało podczas oglądania. ralf - 2024-02-05, 00:11 Jedno z pomieszczeń w Heimgarten, tak zwany „niebieski pokój” (blaue Zimmer). Jest to awers widokówki wysłanej z Neisse-Neuland dnia 10 czerwca 1929 r. ralf - 2024-02-08, 18:46 Widokówka przedstawiająca budynek ówczesnej szkoły dla rolników na terenie Heimgarten. Kartkę napisano dnia 9 maja 1930 r. i nadano z Neisse-Neuland do Lipska. Jej nadawcą był niejaki Karl Guckelsberger, jeden z młodzieńców zakwaterowanych w tym budynku, który dużym znakiem X zakreślił na zdjęciu okno swojego pokoju. |
||||||||
