ralf - 2018-08-07, 23:43 Temat postu: Jaz drewniany (dawna śluza nr 1) oraz pylony Drewaniany jaz (śluza nr 1), pełniący jednocześnie funkcję kładki pieszej, znajdował się na rzece Nysie Kłodzkiej do 1935 roku, ok. 80 metrów powyżej istniejącego obecnie nowego jazu klapowego, niedaleko skrzyżowania ul. Wyspiańskiego z ul. Powstańców Śląskich. Jaz drewniany (śluza nr 1) powstał prawdopodobnie ok. 1745 roku. W roku 1807, podczas oblężenia napoleońskiego, obiekt kilka razy ulegał uszkodzeniu. Przy dwóch końcach drewnianego jazu znajdowały się na nadbrzeżach zachowane do dziś pylony, stanowiące pierwotnie konstrukcyjne umocowanie kładki pieszej. Oba pylony wraz z murami na których stały przeniesiono w 2015 roku (jako zabytki) parę metrów w głąb nadbrzeża, w związku z realizacją prac związanych z przebudową i udrożnieniem przeciwpowodziowym rzeki Nysy Kłodzkiej. Zachowała się do dziś fotografia ukazująca inskrypcje jakie znajdowały się na fasadzie pylonu przy prawym brzegu, o treści: "SCHLEUSE Nᴿᴼ I / UMGEBAUT / 1828". W roku 2007 po całej inskrypcji pozostał już tylko numer śluzy - "I". Nie wiadomo co konkretnie oznaczała data 1828, czy budowę całego nowego jazu (śluzy) czy jedynie pewną modernizację lub odnowienie. Oba pylony posiadają tą samą bryłę i formę architektoniczną, niemniej różnią się nieco wysokością (pylon prawego nadbrzeża - 390 cm, a lewego - 385 cm), długością w przyziemiu (pylon prawego nadbrzeża - 412 cm, a lewego - 403 cm), grubością filarów oraz ich rzutem posadowienia (pylon prawego nadbrzeża - na prostokącie 126 x 120 cm, a lewego - niemal na kwadracie 120 x 118 cm). Mury pylonów są zbudowane wyłącznie z cegły formowanej ręcznie i wypalonej w stałych piecach polowych. Cegły osadzono na zaprawie piaskowo-wapiennej. Jaz ze śluzą nr 1 umożliwiał spiętrzenie w jego miejscu wody w Nysie Kłodzkiej i skierowanie jej do kanału Młynówki. W roku 1935 drewniany jaz (śluzę nr 1) rozebrano, a 30 metrów niżej rzeki wzniesiono nowy betonowy jaz typu dachowego zwany "tamą wojskową", który istniał do roku 2015. Bibliografia: [1] Arwed Klose, "Festung Neisse", Dorau 1980. [2] Ireneusz Płuska, "Program prac konserwatorskich murowanych ceglanych pylonów - przyczółków dawnej kładki pieszej na rzece Nysie Kłodzkiej (1828 r.)", Kraków 2012. Link: KLIK ralf - 2018-08-08, 23:04 Poniżej kilka zdjęć wykonanych w trakcie prac związanych z rozbiórką (potem przeniesieniem i odtworzeniem) zabytkowych murów i pylonów dawnej śluzy fortecznej nr 1. Pierwsze pięć fotografii (zdj.1-5) wykonano w dniu 23 sierpnia 2015 roku przed przeniesieniem prawobrzeżnego pylonu, a ostatnie zdjęcie (zdj.6) w dniu 8 października 2015 roku, już po wykonaniu tej operacji. ralf - 2018-08-26, 00:36 Fotografia wykonana w kwietniu 2011 roku, ukazująca prawobrzeżny pylon i stojącego pod nim mojego dziadka Stanisława (ur. 1931). Fotografia obrazuje wielkość pylonu w stosunku do postaci o wzroście 180 cm. ralf - 2019-02-06, 23:52 Poniżej zdjęcie wykonane w 1933 roku ze śluzy nr 1 w kierunku ul. Wyspiańskiego. W oddali za pylonem widoczny dom dozorcy śluzowego. ralf - 2022-03-07, 01:22 Prawobrzeżny pylon śluzy nr 1. ralf - 2022-08-16, 15:21 Widok na prawobrzeżny pylon od strony parku miejskiego. ralf - 2024-10-02, 17:00 Szkic akwarelowy z 1880 r., przedstawiający śluzę nr 1, można obejrzeć na Forum, w poście pod linkiem: KLIK ralf - 2024-10-02, 17:07 Poniższe zdjęcia wykonano dwa tygodnie po powodzi, która nawiedziła Nysę w połowie września 2024 r. Niski stan wody w rzece spowodował, że ukazały się fragmenty drewnianych pali, będących pozostałościami po paru szeregach izbic przed dawną śluzą nr 1, które chroniły ją, a także śluzę nr 2 na Młynówce, przed niszczącym działaniem kry. |
||||||
