Forum Historii Nysy

[Obelix]

Browar przy Josefstraße 23 (ul. Karola Miarki) w Nysie został prawdopodobnie założony w połowie XVIII wieku i nazywał się pierwotnie Brauerei zum Grünen Kranz (Browar pod Zielonym Wiankiem). Najstarszym znanym jego właścicielem jest majster piwowarski Anton Sommer, który 6 marca 1815 roku sprzedał zakład za cenę 5 tys. talarów Friedrichowi Erlweinowi. Kolejnym właścicielem był mistrz piwowarski Julius Pohl, który 15 sierpnia 1839 roku odkupił zakład od Erlweina za cenę 9.5 tys. talarów. Pohl sprzedał go 3 listopada 1848 roku za 13 tys. talarów Gottliebowi Wannerowi, ten zaś 20 marca 1873 roku odsprzedał go za cenę 18.800 talarów mistrzowi piwowarskiemu i destylatorowi Franzowi Nave. Jak widać, do tego okresu cena lokalu z browarem stale szła w górę, z czego można wnioskować, że właściciele dobrze o niego dbali i że dało się z tego interesu godnie żyć. Druga połowa XIX wieku to już okres coraz szybszego rozwoju dużych browarów, stosujących najnowsze zdobycze techniki i produkujących piwa leżakowe, wymagające do fermentacji i leżakowania obszernych, chłodnych piwnic. Browar zum Grünen Kranz produkował jednak starą metodą piwa górnej fermentacji, jego wyposażenie było przestarzałe, a piwa nie mogły jakościowo konkurować z piwem bawarskim produkowanym przez nowocześnie wyposażone fabryki piwa. 19 grudnia 1889 roku Franz Nave sprzedał browar. Nabywcą był Paul Schirduan, który nie był z zawodu piwowarem, lecz kupcem i traktował transakcję pewnie jako lokatę kapitału. Niecałe trzy lata później, 9 czerwca 1893 roku sprzedał browar komisjonierowi dóbr Franzowi Steffanowi. Steffan sprzedał browar, w który prawdopodobnie już od lat nie inwestowano, 15 listopada 1905 roku pannie Elisabeth Katscher, która nie mając pojęcia o piwowarstwie zamknęła ostatecznie zakład 7 marca 1907 roku. Drogą przetargu nieczynny browar wrócił do Steffana, który jednak nie miał zamiaru go uruchomić, lecz tylko sprzedać z zyskiem. W końcu znalazł się jednak piwowar z krwi i kości, który zainteresował się starym, nieczynnym browarem. Był nim Paul Ronge, który zakupił 1 kwietnia 1909 roku, jak sam twierdził w bardzo przestarzałej formie i nieczynny browar, nadając mu nową nazwę - Löwenbrauerei (Browar Pod Lwem). Fakt, że zakład był prymitywnie urządzony, okazał się w tym przypadku dużą zaletą. Nie było tam żadnych skomplikowanych urządzeń i warzelnię można było natychmiast uruchomić. Pierwsze piwo zwyczajne (Einfachbier), które było lekkim piwem górnej fermentacji, nie wymagającym leżakowania, było gotowe do wyszynku już 15 kwietnia 1909 roku. Ronge miał jednak większe plany. Marzył o warzeniu piw leżakowych, lecz do produkcji takich piw browar się nie nadawał. Do tego celu należało go gruntownie przebudować, a na to początkowo nie było środków. Dopiero w 1914 roku Ronge wyposażył zakład w urządzenia pozwalające na produkcję piwa bawarskiego, lecz na krótko po zaprezentowaniu publiczności pierwszego piwa wybuchła wojna światowa. Na początku 1915 roku browar został zamknięty, a właściciel zmuszony do oddania wszelkich miedzianych części wyposażenia na cele wojenne. Po wojnie Paul Ronge dopiero w 1919 roku uruchomił zakład, lecz znów okazało się, że leżakownia jest zbyt ciasna. Ponieważ w centrum miasta nie było miejsca na rozbudowę, zakupił w 1921 roku byłą lodownię i leżakownię zamkniętego w 1914 roku browaru miejskiego, w której zainstalował sztuczne chłodzenie. Od tego momentu zakład zaczął się ponownie rozwijać. Browar był wyposażony w podgrzewaną parą warzelnię na 12 cetnarów zasypu i warzył pierwotnie 3.000 hl piwa leżakowego, plus dodatkowo piwa zwyczajne górnej fermentacji. Za jakość piwa odpowiedzialny był po pierwszej wojnie Paul Ronge junior, który podobnie jak ojciec był z wykształcenia mistrzem piwowarskim. W przeciągu lat dwudziestych XX wieku produkcję piwa leżakowego udało się zwiększyć do 4.000 hl. Sprzedawano je nie tylko na miejscu. Browar posiadał składy piwa w Bytomiu, Gliwicach i Zabrzu. W Nysie i najbliższej okolicy piwa browaru Pod Lwem rozprowadzano trzema zaprzęgami konnymi. Ogółem firma zatrudniała 15 pracowników i taki stan utrzymał się do 1945 roku.

a) Brauerei zum grünen Kranz, Anton Sommer *1810 - 1815
b) Brauerei zum grünen Kranz, Friedrich Erlwein - 1839
c) Brauerei zum grünen Kranz, Julius Pohl - 1848
d) Brauerei zum grünen Kranz, Gottlieb Wanner - 1873
e) Brauerei zum grünen Kranz, Franz Nave - 1889
f) Brauerei zum grünen Kranz, Paul Schirduan - 1893
g) Brauerei zum grünen Kranz, Franz Steffan - 1905
h) Brauerei zum grünen Kranz, Elisabeth Katscher - 1907
i) Löwenbrauerei Paul Ronge *1909 Neugrundung - 1915
j) Löwenbrauerei Paul Ronge *1919 neue Braustatte - 1945

---

loewenbrauerei__paul_ronge_110.gif

Plik ściągnięto 4779 raz(y) 41,07 KB

etykieta carmel-malzbier lowenbau.gif

Plik ściągnięto 4779 raz(y) 38,07 KB

artykuł o browarze.JPG

Plik ściągnięto 62 raz(y) 1,75 MB

Villa Ronge.jpg Obecny PUP w Nysie.

Plik ściągnięto 53 raz(y) 585,38 KB

Stadtbrauhause, Miarki.jpg Browar Miejski zakupiony przez Paula Ronge w roku 1921.

Plik ściągnięto 61 raz(y) 31,85 KB

Ronge butelki (foto Obelix).JPG

Plik ściągnięto 50 raz(y) 142,88 KB

[ralf]

Widokówka z wizerunkiem wspomnianego w powyższym poście Browaru Miejskiego przy ul. Miarki (Josefstrasse). Kartkę wysłano w dniu 20 kwietnia 1900 roku z Nysy do miejscowości Blasewitz, którą później przyłączono do Drezna.

Zdjęcia pochodzą z serwisu aukcyjnego, na którym obecnie można kupić tą widokówkę, pod linkiem: KLIK

---

Browar Miejski. Awers widokówki wysłanej w 1900 r.jpg

Plik ściągnięto 48 raz(y) 2,55 MB

Browar Miejski. Rewers widokówki wysłanej w 1900 r.jpg

Plik ściągnięto 18 raz(y) 2,32 MB

[ralf]

Wczoraj spotkał mnie niezwykle miły zbieg okoliczności. Otóż przeglądając internetowe serwisy aukcyjne w poszukiwaniu przedwojennych butelek piwnych z Nysy, na pewnym niemieckim serwisie natknąłem się na ogłoszenie, w którym ktoś podał nazwę dawnego browaru przy ul. Miarki w Nysie - „Löwenbrauerei” oraz nazwisko jego właściciela - Paul Ronge. Nie władam dobrze językiem niemieckim ale oferta ewidentnie dotyczyła butelki piwnej, więc pomyślałem, że ktoś chce po prostu sprzedać butelkę z tego browaru. O pomoc w kontakcie z ogłoszeniodawcą poprosiłem niemieckojęzycznego przyjaciela, który w moim imieniu zadzwonił do niego. Okazało się, że ogłoszeniodawca chce butelkę, ale nie sprzedać, tylko KUPIĆ. Interesuje go również oryginalna „porcelanka” (korek) z takiej butelki. Tą osobą okazał się prawnuk Paula Rongego - właściciela przedwojennego browaru „Löwenbrauerei” w Nysie. Potomek Paula nosi to samo nazwisko co jego pradziadek, mieszka w Dolnej Frankonii w Bawarii (Niemcy) i chciałby przekazać po zakupie wspomniane przedmioty swoim dzieciom. Nie posiada on ani jednego starego zdjęcia z Nysy, nawet z browaru pradziadka, nie ma też żadnych dawnych dokumentów i może w tych kwestiach polegać tylko na internecie. Jest to już wiekowy Pan z problemami w poruszaniu się.

Właściciel przedmiotowego browaru - Paul Ronge senior urodził się 13.VI.1864 r. w Nysie w katolickiej rodzinie. Jego żoną została Magdalena z d. Zipper, ur. 10.IV.1879 r. w Konradsdorf (Konradowa) obok Nysy. Para pobrała się 15.I.1901 r. w podnyskiej wsi Neuland. Małżeństwo miało dwójkę dzieci (chłopców): Alfred Ronge - ur. 4.II.1902 r. w Nysie oraz Paul Ronge junior - ur. 7.IV.1904 r. w Nysie, który podobnie jak jego ojciec, zajął się handlem piwem – źródła podają, że w 1931 r. był właścicielem składu piwnego (niem. Bierverlagbesitzer).

Przodkowie Paula Rongego w linii męskiej, przynajmniej od roku 1580 wywodzili się z miejscowości Winsdorf (Wilamowice Nyskie), dwieście lat później także z Neunz (Niwnica) i wreszcie z samej Nysy.

Ze wspomnianej rozmowy telefonicznej z prawnukiem Paula Rongego seniora, dowiedziałem się, że zmarł on w trakcie ewakuacji z Nysy na początku 1945 r. w miejscowości Hof w Bawarii (Górna Frankonia) i tam został pochowany. Żył 81 lat.

Drodzy Czytelnicy, jeśli znacie kogoś kto ma na sprzedaż butelkę z przedmiotowego browaru lub porcelanowy korek do niej, proszę dajcie mi znać.

[Obelix]

Zapomniałem jeszcze wstawić jeden artefakt z browaru Paula Ronge z roku 1935.

---

P.Ronge.rachunek.jpg

Plik ściągnięto 19 raz(y) 4,93 MB

[ralf]

[piwowar]

Też mam butelkę, ale zieloną. Mógłbym ją posłać do pana Ronge, albo nawet osobiście podrzucić, bo mam niedaleko. Potrzebowałbym tylko jakiś adres, lub kontakt.

[ralf]

Dwie fotografie Browaru Miejskiego przy dzis. ul. Miarki. Są to te same zdjęcia co na widokówce załączonej w pierwszym poście tego tematu, ale w znacznie większym rozmiarze i lepszej jakości.

---

Browar Miejski przy dzis. ul. Miarki. Widok w kierunku zachodnim [zbiory prywatne - Komarov].jpg

Plik ściągnięto 18 raz(y) 1,76 MB

Sala w Browarze Miejskim przy dzis. ul. Miarki [zbiory prywatne - Komarov].jpg

Plik ściągnięto 15 raz(y) 1,38 MB