Forum Historii Nysy

[ralf]

Reduta Scharnhorst znajdowała się przy prawym brzegu rzeki Nysy Kłodzkiej, na wysokości dzisiejszej kładki pieszej nad Nysą Kłodzką, która łączy ul. W. Jagiełły z al. Wojska Polskiego. Redutę Scharnhorst, zwaną również Fortem Scharnhorst (patrz: zał.2) wzniesiono podobno w latach 1811-1812. Było to samodzielne dzieło zbudowane na rzucie zbliżonym do kwadratu i otoczone mokrą fosą, z drogą ukrytą i jednym małym placem broni. Nazwa tej reduty pochodzi od nazwiska pruskiego generała Gerharda von Scharnhorst (1755-1813). To właśnie generał Scharnhorst zlecił pod koniec 1808 r. majorowi artylerii Braunowi budowę nowej fabryki broni w Nysie, którą otwarto w dawnym seminarium św. Anny na Rynku Solnym. Redutę zlikwidowano w II połowie lat 70. XIX wieku w związku z budową Obwałowań Kolejowych po wschodniej stronie miasta. W miejscu dawnej reduty stanął wtenczas Bastion XI wchodzący w skład tychże obwałowań.

Nie spotkałem się do tej pory z żadnym zdjęciem ani nawet szkicem przedstawiającym redutę Scharnhorst, niemniej znana jest mi fotografia, którą z niej wykonano (zał.3 i 4), pochodząca z XIX-wiecznego albumu pt. "Belagerungs-Uebung bei Neisse im Jahre 1865". Wykonawcą zdjęcia było nyskie atelier "E. Voelkel".

Prawdopodobne dane dotyczące reduty Scharnhorst:
- wysokość wału: ok. 5 m.
- grubość wału: ok. 10 m.
- szerokość fosy: ok. 10 m.
- całkowita długość wałów frontowych (linii ognia): 240 m.
- długość drogi ukrytej z placem broni: ok. 425 m.

Opracowano na podstawie: Arwed Klose, "Festung Neisse", Hagen 1980.

---

(zał.1) Fragment planu Twierdzy Nysa z 1851 roku, na którym ukazana jest Reduta Scharnhorst.jpg

Plik ściągnięto 71 raz(y) 781,71 KB

(zał.2) Fragment planu Twierdzy Nysa z 1867 roku. Fioletową strzałką zaznaczono Redutę (Fort) Scharnhorst.jpg

Plik ściągnięto 54 raz(y) 4,61 MB

(zał.3) Fotografia wykonana w 1865 roku z Reduty Scharnhorst w kierunku zachodnim (część I).jpg

Plik ściągnięto 66 raz(y) 476,29 KB

(zał.4) Fotografia wykonana w 1865 roku z Reduty Scharnhorst w kierunku zachodnim (część II).jpg

Plik ściągnięto 64 raz(y) 584,33 KB

[ralf]

Wydawać by się mogło, że po istniejącej do lat 70. XIX wieku reducie Scharnhorst nie pozostał dzisiaj żaden ślad. Okazuje się jednak, że wznosząc w jej miejscu bastion XI (Obwałowania Kolejowe), jego prawe czoło o długości 75 metrów poprowadzono dokładnie po linii dawnej wschodniej ściany reduty. Na załączonym planie odcinek ten zaznaczyłem kolorem żółtym. Trudno powiedzieć czy obecne prawe czoło bastionu XI jest strukturalnie choć w części nierozebraną pozostałością po dawnym, wschodnim boku reduty.

---

Plan reduty Scharnhorst z 1865 r.jpg

Plik ściągnięto 17 raz(y) 2,57 MB