Forum Historii Nysy

[ralf]

W temacie tym postanowiłem zebrać informacje dotyczące wizyt(y) Adolfa Hitlera w Nysie.

Źródła podają, że Adolf Hitler wygłosił krótkie, kilkunastominutowe przemówienie w Nysie w dniu 22 lipca 1932 roku, które miało miejsce w Rochusie (Rochusgarten)[1]. Podczas tego przemówienia napiętnował partię Centrum oraz skrytykował dotychczasowe trzynastoletnie rządy republikańskie, zarzucając im nieudolną politykę wewnętrzną, a także uzależnienie się od zagranicy. Po wystąpieniu Hitlera na wiecu w Nysie, przemawiał jeden z czołowych przywódców SA - Edmund Heines, zapowiadając bezwzględną walkę polityczną w Rzeszy oraz rewizję granic ustanowionych w traktacie wersalskim.
W piśmie ówczesnego nadburmistrza Nysy, tj. dr. Alberta Franke'go, do prezydenta rejencji opolskiej, z dnia 23 lipca 1932 roku, podano informację, że w manifestacji NSDAP, która towarzyszyła przemówieniu Adolfa Hitlera w Nysie, udział wzięło 12 tysięcy osób[2]. Znane jest zdjęcie przemawiającego w Nysie Adolfa Hitlera w dniu 22 lipca 1932 roku (w załączeniu), pochodzące z artykułu poruszającego kwestię jego wystąpienia w Nysie w tymże dniu[3].

Drugi raz Adolf Hitler odwiedził Nysę - przynajmniej przejazdem - w dniu 7 października 1938 roku, jadąc rano pociągiem do Prudnika, a po południu wracając z tego miasta pociągiem do Berlina przez Paczków[4][5]. Nie wiadomo czy Hitler wysiadł w tym dniu choć na chwilę w Nysie. Żyjąca dziś kobieta, mieszkanka Nysy, która ma 98 lat twierdzi, że Hitler był w Nysie około 1936 roku jadąc do Paczkowa. Zapewne ma na myśli rok 1938, ale czy chodzi jej o sam przejazd pociągu z Hitlerem czy o wysiadkę kanclerza w Nysie, tego nie wiem.


Przypisy:
[1] http://hitlerpages.com/pagina42.html [dostęp: 09.04.2011 r.]
[2] Krystian Jasik, "Propaganda przywódców NSDAP na Śląsku w 1932 r." [w:] "Studia Śląskie", tom 33, 1977.
[3] "Die NSDAP. im Neissegau" [w:] "Heimat-Kalenderdes Neissegaues 1935", str. 78.
[4] http://kolejpodsudecka.pl...dsudeckiej.html [dostęp: 26.02.2018 r.]
[5] Henrik Eberle, "Letters to Hitler", 2012, str. 182.

---

Adolf Hitler w Nysie w dniu 22 lipca 1932 roku.jpg

Plik ściągnięto 523 raz(y) 580,15 KB

[Nazario]

Na starym forum był jakiś tekst, że Nysanie byli słabo entuzjastyczni w stosunku do NSDAP, stąd prominenci nazistowscy raczej omijali nasze miasto i rzadko tutaj bywali.

[ralf]

Wczoraj otrzymałem od mojego przyjaciela z Niemiec, informacje dotyczące wizyty Adolfa Hitlera w Nysie, które zostały mu przekazane osobiście przez jego śp. ciotkę (ur. 1931), która przed wojną mieszkała w Neisse-Mittelneuland, przy dzisiejszej ul. Baligrodzkiej (Langestrasse 6).

Otóż w 1938 r. dyktator podróżował przez Nysę, ale nie pociągiem, tylko samochodem. W tymże roku jego ciotka chodziła już do szkoły i wszyscy uczniowie zostali poproszeni o stanięcie na głównych drogach i wiwatowanie „Führerowi”, gdy ten będzie przejeżdżał przez Nysę. Ludzie czekali wiele godzin, aż konwój samochodowy z Hitlerem w końcu nadjechał. Zapewne było już ciemno (zapadł wieczór) i nikt nie zobaczył dyktatora. Zasłonki w oknach jego limuzyny były zasłonięte. Hitler ani nie wyjrzał z auta, ani nie pomachał. Oczywiście oczekujący ludzie byli tym faktem rozczarowani.

Dla Hitlera Nysa była „czarnym gniazdem”, tzn. miastem ukształtowanym przez Partię Centrum. Podobno Hitler powiedział kiedyś o Nysie: „Nigdy więcej nie pojadę do tego czarnego gniazda!”.

W zwyczaju było, że kiedy do Nysy przyjeżdżał jakiś kanclerz lub prezydent (dawniej królowie Prus), w mieście biły wszystkie dzwony kościelne, które były ze sobą skoordynowane (ze względu na święta kościelne). „Stary Jakub”, największy dzwon na dzwonnicy kościoła św. Jakuba, zawsze bił jako ostatni. Kiedy w 1938 roku zapytano prałata Wawrę, proboszcza parafii św. Jakuba, kiedy zabrzmią dzwony „Wielkiego Kościoła” w Rynku na przyjazd Hitlera, odpowiedział: „Wcale nie zabrzmią!”. I w ten sposób wszyscy proboszczowie w Nysie postanowili nie bić w dzwony.

Hitler w Nysie (chodzi tu raczej o rok 1932) został podobno zraniony w oko bukietem kwiatów rzuconym mu przez entuzjastycznego nazistę.

Reasumując: ww. okoliczności nie były dla Hitlera takimi, które skłaniałyby go do pokochania „Śląskiego Rzymu”.