Forum Historii Nysy

ralf

W 1929 roku w Jarnołtowie, zgodnie z sugestią Związku Kombatantów pod przewodnictwem Karla Elsnera (ur. 27.I.1859), wzniesiono pomnik celem uhonorowania poległych w I wojnie światowej. Poświęcenia pomnika dokonał proboszcz Heinrich Eckhardt przy wspaniałej pogodzie dnia 15 września 1929 roku. Podczas uroczystości zaśpiewano pieśń „Den toten Helden“. Teren pod budowę pomnika został nieodpłatnie przekazany przez właściciela działki, Franza Görlicha. Znajdował się bezpośrednio przy głównej ulicy (Dorfstrasse), naprzeciwko gospody „Zum Stern”, której ostatnimi właścicielami byli Johann Guthy i Ottilie z domu Blasig. Pomnik został zaprojektowany przez biuro budowlane w Nysie. Wykonanie całości zlecono firmie wydobywającej granit – Hugo Rother z Kijowa (Kaindorf). Jako materiału użyto jasnego granitu pochodzącego z kamieniołomu właśnie w Kijowie. Pomnik wykonano w ramach zlecenia, a jego koszt wyniósł 1480 marek niemieckich. Częściowo sfinansowano go z opłat za polowania, z których na kilka lat zrezygnowali dzierżawcy gruntów, przeznaczając te pieniądze na rzecz pomnika. Za projekt i wykonanie frontu pomnika odpowiedzialny był kamieniarz Hugo Rother junior. Przy fundamencie pracował jako murarz Paul Bittner (ur. 18.I.1888), a Karl Zacher (ur. 21.VIII.1870) jako pomocnik. Elementy kamienne (obmurowanie, płyty naścienne) wykonali dobrowolnie i nieodpłatnie kamieniarze z Jarnołtowa. Wśród nich byli: Karl Müller (ur. 14.II.1898, zm. 18.VII.1979), Theodor Weidlich, Emil Seifert, Karl Görlich, Josef Hamich (ur. 3.III.1880), Franz Busch (ur. 17.I.1908) i August Geier (ur. 1896). Same kamienne kule na szczycie murku otaczającego pomnik, zostały wykonane przez kamieniarza Juliusa Böhma. Przy centralnej i górnej części pomnika pracował kamieniarz Josef Peter z Kijowa. Metalową, frontową kratę (ogrodzenie) wykonał ślusarz Paul Blasig z Jarnołtowa. Dla potomnych w fundament pomnika wmurowano blaszane pudełko zawierające dokument dotyczący budowy pomnika oraz ówczesne monety. Dokument został napisany przez nauczyciela z Jarnołtowa – Karla Müllera (ur. 10.VIII.1891 Waldorf/Grottkau, zm. 17.VII.1966 r. Oelde/Westfalia). W 1945 r., po wojnie, pomnik o wysokości 3,5 m został obalony, niektóre fragmenty otaczającego go muru zostały usunięte, a ogrodzenie z kutego żelaza o szerokości 6,1 m zostało w całości zdemontowane. Pomnik został odbudowany dzięki inicjatywie Karla Müllera dnia 12 sierpnia 1992 r. Brakujące granitowe kamienie w otaczającym murze oraz żelazne ogrodzenie, zostały uzupełnione do 1999 r.

Nazwiska 45 poległych oraz daty ich śmierci na pomniku w Jarnołtowie:

1914
August Putze 2. 9.
Karl Meisel 27. 9.
Adolf Buchelt 24. 10.
Josef Putze 21. 12.

1915
Johann Ernst 21. 1.
Fel. Buchmann 30. 1.
Josef Brosig 2. 5.
Franz Wilde 25. 9.
August Ernst 25. 9.
Franz Geier 29. 9.
Karl Berger 10. 10.
Franz Bittner 24. 10.

1916
A. Schramm 12. 3.
Josef Müller 22. 3.
Paul Görlich 11. 5.
Josef Görlich 16. 6.
Alfred Haase 16. 7.
H. Kleineidam 11. 8.
Alfred Fetter 15. 8.
Emanuel Obst 7. 10.
Fr. Nickisch 18. 10.
Jos. Burkert 24. 10.
Josef Wolf 6. 11.
E. Buchmann 12. 12.

1917
Osw. Schnalke 13. 1.
P. Kleineidam 23 .1
Alois Wilde 4. 2.
Paul Schnalke 18. 2.
Jos. Schubert 27. 3.
Alfred Hanke 10. 5.
Ernst Krause 1. 7.
Paul Birnbach 11. 7.
Reinh. Hamich 9. 8.
Max Bittner 24. 10.

1918
Karl Teuber 15. 2.
R. Kleineidam 9. 3.
Gustav Scholtz 15. 5.
H. Kirchner 28. 5.
Josef Paul 29. 6.
Karl Otte 8. 7.
Fr. Schwobe 8. 8.
Julius Starker 1. 9.
Josef Baier 23. 10.
Bernh. Ernst 3. 11.

1919
Josef Hanke 7. 9.

Źródło: Karl Müller, „Dürr-Arnsdorf entdeckt seine Geschichte (15)” [w:] „Neisser Heimatblatt” nr 154, 1980 r.

Pomnik w Jarnołtowie poległym w I wojnie światowej.jpg
Autorem zdjęcia jest G. Bochnig z Kijowa.

Plik ściągnięto 6 raz(y) 1,46 MB

ralf

Współczesne zdjęcia pomnika w Jarnołtowie – dzień 30 marca 2025 r.

(zdj.1) Dzień 30.III.2025. Jarnołtów. Pomnik poległych w czasie I w. ś. [fot. ralf].jpg

Plik ściągnięto 0 raz(y) 6,43 MB

(zdj.2) Dzień 30.III.2025. Jarnołtów. Pomnik poległych w czasie I w. ś. [fot. ralf].jpg

Plik ściągnięto 1 raz(y) 5,77 MB