Forum Historii Nysy

[ralf]

W I połowie XVIII wieku, przy drodze prowadzącej z Bramy Wrocławskiej do mostu wrocławskiego na Nysie Kłodzkiej, z inicjatywy ówczesnego biskupa wrocławskiego i księcia nyskiego - Franciszka Ludwika von Neuburga, wybudowano Szpital Elektorski. Ta okazała budowla zrzeszyła w sobie wszystkie dotychczasowe placówki szpitalne z terenu Nysy. Różne źródła niemieckie podają różny rok rozpoczęcia budowy Szpitala Elektorskiego - 1723, 1724 lub 1726. Podobnie wygląda sprawa roku oddania budowli do użytku - 1733, 1736 lub 1739. Najstarsze dostępne mi źródło to książka wydana w Nysie w 1834 roku, której autorem jest Ferdinand Minsberg, pt. "Geschichtliche Darstellung der merkwürdigsten Ereignisse in der Fürstenthums Stadt Neisse". Tam, jako rok rozpoczęcia budowy podano 1726, a jako rok zakończenia budowy 1736. Nazwa tego obiektu w źródłach również podawana jest różnie: "Das Churfürstliche neu erbaute Hospital", "Churfürstliche neuen Gebäude" (Nowa Budowla Elektorska), "Churfürstliche Spittel", "Churfürstliche grosse Spittal" lub "Hospital Sanctae Trinitatis" (Szpital Świętej Trójcy). Budowla zlokalizowana była mniej więcej w kwartale dzisiejszych ulic: Wolności, Ogrodowa, Drzymały, Piastowska i powstała wg projektu jezuickiego architekta i malarza - Christopha Tauscha, który był nadwornym architektem biskupa Franciszka Ludwika. Wg projektu Tauscha powstał również w Nysie budynek jezuickiej uczelni - Carolinum. Pracami przy Szpitalu Elektorskim kierował architekt Feliks Antoni Hammerschmidt, który prowadził również prace przy budowie w Nysie kościoła pw. św. Piotra i św. Pawła oraz kierował budową Pałacu Biskupiego. Szpital Elektorski został spalony w dniu 12 stycznia 1741 roku wraz z częścią przedmieścia z rozkazu komendanta Nysy - pułkownika von Rotha, który przygotowywał w ten sposób Nysę do obrony przed armią pruskiego króla Fryderyka II Wielkiego. Istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo, że materiał kamieniarski pochodzący ze Szpitala Elektorskiego mógł zostać wykorzystany do budowy Fortu Prusy.


Poniżej zamieszczam kilka załączników ukazujących Szpital Elektorski. Oto źródła tych materiałów:

zał. 2 - Fragment planu z ok. 1740 roku, przedstawiający miasto Nysę, pochodzący z Muzeum Ziemi Górnośląskiej (Oberschlesien Landesmuseum ) w Ratingen. Z całym planem można się zapoznać pod linkiem: http://www.fhn.cba.pl/viewtopic.php?p=244 . Post "Wysłany: 2017-12-08, 11:28" przez: ralf.

zał. 3 - Szpital Elektorski wg miedziorytu Martina Engelbrechta. Franz-Christian Jarczyk: "Neisse.Kleine Stadtgeschichtein Bildern", Würzburg 1994, str. 35.

zał. 4, 5, 6 - Friedrich Bernhard Werner: "Silesia in Compendio seu Topographia das ist Praesentatio und Beschreibung des Herzogthums Schlesiens […] Pars I", str. 315 (str. 209 przeglądarki), str. 340 (str. 222 przeglądarki). Materiał dostępny jest w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego, pod linkiem: http://www.bibliotekacyfr...rom=publication

zał. 7 - Weduta autorstwa: Johann David Schleuen. Biblioteka Morawska w Brnie. Link do materiału: http://www.digitalnikniho...4a-e2ea68f1af5e

zał. 8 - Weduta autorstwa: Friedrich Bernhard Werner. Biblioteka Morawska w Brnie. Link do materiału: http://www.digitalnikniho...32-05cab56a12bf

---

zał. 1.jpg Współczesny plan Nysy z zaznaczonym orientacyjnym miejscem, gdzie stał Szpital Elektorski,

Plik ściągnięto 59 raz(y) 248,13 KB

zał. 2.JPG Plan Nysy pokazujący Przedmieście Wrocławskie. Pośrodku, oznaczony liczbą "36" Szpital Elektorski

Plik ściągnięto 44 raz(y) 877,3 KB

zał. 3.jpg Szpital Elektorski

Plik ściągnięto 79 raz(y) 2,26 MB

zał. 4.jpg Szpital Elektorski

Plik ściągnięto 51 raz(y) 355,67 KB

zał. 5.jpg Szpital Elektorski

Plik ściągnięto 57 raz(y) 424,68 KB

zał. 6.jpg Weduta Nysy. Na wprost, oznaczony cyfrą "4" Szpital Elektorski

Plik ściągnięto 43 raz(y) 357,75 KB

zał. 7.jpg Weduta Nysy. Na wprost, oznaczony cyfrą "3" Szpital Elektorski

Plik ściągnięto 38 raz(y) 312,37 KB

zał. 8.jpg Weduta Nysy. Na wprost, oznaczony cyfrą "3" Szpital Elektorski

Plik ściągnięto 46 raz(y) 3,26 MB