Forum Historii Nysy

[ralf]

Historia szkoły w latach 1924-1945 (czasy niemieckie)

Szkoła Podstawowa przy ul. Krawieckiej 6 powstała w 1924 roku w przebudowanych murach budynku dawnej gospody "Pod Czarnym Niedźwiedziem" ("Zum Schwarzen Bär"). Przebudowa trwała dwa lata (1922-1924). Nazwa nowej szkoły brzmiała: Katholische Volksschule (Katolicka Szkoła Podstawowa), a jej adres: Schneiderstrasse 6. Drugi oddział szkoły znajdował się w starszym budynku szkolnym przy dzis. ul. Piotra Skargi 2 (Schulstrasse 2). Placówka przy ul. Krawieckiej 6 nosiła imię niemieckiego bojówkarza: Albert Leo Schlageter (1894-1923), który przez członków NSDAP był uważany za bohatera narodowego (jego imię nosiła również przed wojną w Nysie ul. Piastowska - Schlageterstrasse).

Na fasadzie zachodniej części budynku szkolnego przy ul. Krawieckiej 6, tuż pod gzymsem, rozciągała się inskrypcja: "Der Jugend zu Nutz und Frommen. Zum Wohle der Stadt und des Vaterlandes" (tłum. "Dla dobra i pobożności młodzieży. Dla dobra miasta i ojczyzny") - zdj.1. Taki sam napis znajdował się w Berlinie na budynku 5. Szkoły Realnej. W 1925 roku szkoła przy ul. Krawieckiej była siedmioklasowa, posiadała 13 sal lekcyjnych, a uczęszczało do niej ok. 550 dzieci. Kadra nauczycielska liczyła 14 osób, m.in.: Franz Kleineidam, Paul Jarasch, Helene Piontek, Martha Ronge, Elisabeth Schindler, Maria Scholz i Emil Hmielorz, Paul Joppich, August Kahlert, Albert Langnickel, Joseph Reinsch, Peter Tomiczek.

W budynku szkoły znajdowały się mieszkania dla części jej personelu. Mieszkali tam tacy nauczyciele jak: Emil Hmielorz, Kurt Rogoll, Josef Reinsch, a także dozorca szkolny Paul Kolbe.

W latach 1925-1929 dyrektorem (rektorem) szkoły był Franz Kleineidam, a jego zastępcą konrektor Paul Jarasch. W roku 1935 dyrektorem był Alois Hermann, a jego zastępcą nauczyciel o nazwisku Duczek. W 1939 r. rektorem był dr Hans Allamoda, a jego zastępcą nauczyciel Eduard Dobroschke.

W okresie międzywojennym przed budynkiem szkoły przy ul. Krawieckiej postawiono pomnik (zał.2) poświęcony najprawdopodobniej żołnierzom poległym w I wojnie światowej, którzy pochodzili z Mittel-Neuland. Pomnik ten nie przetrwał do dzisiejszych czasów. Zapewne został usunięty krótko po II wojnie światowej.

Załączone niżej zdjęcie grupowe (zdj.3) zrobiono w 1938 roku przed wejściem do budynku szkoły przy ul. Krawieckiej 6. Widać na nim klasę dziewcząt, wśród których jest m.in. Eva Kahl (córka ostatniego właściciela browaru “Oscar Kahl” w Mittel-Neuland), Hildegard Schwarz z d. Brauner (1931-2022), a także Bärbel Hartenberger z rodziny trudniącej się stolarstwem w pobliżu kościoła w Mittel-Neuland. Po lewej stronie zdjęcia stoi nauczycielka Helene Piontek, która pracowała w tej szkole przez wiele lat.

Jak pisze Tadeusz Zdanowicz (ur. 1953, prezes nyskiego TPFTN oraz fundacji "Nasza Nysa"), w budynku szkoły przy ul. Krawieckiej pod koniec II w.ś. mieścił się szpital wojskowy. Podczas walk rozegranych pod koniec marca 1945 r. budynek został tylko nieznacznie uszkodzony, dzięki czemu szkoła mogła po wojnie rozpocząć nauczanie już na początku września 1945 r.

Opracował: ralf

---

(zdj.1) Rok 1924. Katolicka Szkoła Podstawowa przy ul. Krawieckiej 6.jpg

Plik ściągnięto 1 raz(y) 667,19 KB

(zdj.2) Ok. 1940 r. Katolicka Szkoła Podstawowa przy ul. Krawieckiej 6.jpg [Zbiór prywatny].

Plik ściągnięto 1 raz(y) 823,28 KB

(zdj.3) Rok 1938. Klasa szkolna przed wejściem do szkoły przy ul. Krawieckiej 6. [Zbiory prywatne - Andreas Quaschigroch].jpg

Plik ściągnięto 5 raz(y) 1,02 MB