Forum Historii Nysy

[ralf]

Do roku 1917 w wieżach kościoła pw. śś. Piotra i Pawła (Kreuzkirche) w Nysie wisiały cztery dzwony. Dwa na wieży zachodniej i dwa na wieży wschodniej. Najmniejszym z nich był „Sterbeglocke” (Dzwon Śmierci), którego nazywano również „Silberglocke” („Srebrny Dzwon”), ze względu na jego dźwięczność. Wisiał w wieży wschodniej. W roku 1917 został zdjęty, zapewne w celu przetopienia go w celach wojennych (podobnie jak zdjęte w tym samym roku trzy dzwony z dzwonnicy kościoła św. Jakuba).

Drugim dzwonem kościoła był „Auferstehungsglocke” (Dzwon Zmartwychwstania) o tonie „Des”. Wisiał w wieży wschodniej, pod dzwonem „Sterbeglocke”. Został zdjęty na Wielkanoc 1942 r. i wywieziony do składu dzwonów w Hamburgu, zapewne z przeznaczeniem na przetop w celach wojennych. Stamtąd udało mu się trafić do kościoła św. Krzyża w Hildesheim (Dolna Saksonia), gdzie jako dzwon nieuszkodzony był normalnie użytkowany i gdzie wisi do dziś. Napis łaciński znajdujący się na płaszczu dzwonu głosi (tłum. dosłowne): „Urbanus Stentzel, generał zakonu kanoników krzyżonoszy świetego grobu, z podwójnym, czerwonym krzyżem, w Czechach, na Morawach i Śląsku, w Nysie jako prepozyt i prałat przy śś. Piotrze i Pawle, po wcześniejszym wybudowaniu klasztoru, kazał go wykonać w 1719 roku. // Jos. Reichel odlał mnie w Nysie w 1719 r.”. Dzwon ma średnicę 141 cm, wysokość 139 cm, a jego wysokość całkowita razem z uchwytem (31 cm) wynosi 170 cm.

Trzecim dzwonem był „Peter Paul” (Piotr Paweł) o tonie „F”. Dzwon wisiał w zachodniej wieży. Został zdjęty na Wielkanoc 1942 r. i wywieziony do składu dzwonów w Hamburgu, zapewne z przeznaczeniem na przetop w celach wojennych (w tym samym roku zdjęto w tym samym celu trzy dzwony z dzwonnicy kościoła św. Jakuba). Stamtąd udało mu się trafić do kościoła w Delmenhorst w Dolnej Saksonii, gdzie jako dzwon nieuszkodzony był normalnie użytkowany i gdzie znajduje się do dziś. Na jego płaszczu widnieje łaciński napis o treści (tłum. dosłowne): „Najczcigodniejszy i najznakomitszy pan Gottfried Bernhard Langer ze świętego zakonu kanoników, regularnych stróżów Świętego Grobu w Jerozolimie, z podwójnym, czerwonym krzyżem, w Czechach, na Śląsku i Morawach, pełniący funkcję generała i wizytatora w Nysie i Raciborzu przy świętych apostołach Piotrze i Pawle, a także w Dzierżoniowie przy św. Barbarze, najwyższy przełożony i prałat, kazał go wykonać w 1727 roku. // Dominicus Reichel odlał mnie w Nysie”. Dzwon „Peter Paul” miał średnicę 122 cm, wysokość 123 cm, a jego wysokość całkowita razem z uchwytem (26 cm) wynosiła 149 cm.

Czwartym dzwonem był „Maria Verkündigung” (Dzwon Zwiastowania Najświętszej Marii Panny) o tonie „As”. Wisiał w zachodniej wieży, obok dzwonu „Peter Paul”.

Rok po wojnie, podczas Wielkanocy 1946 r. na wieżach kościoła św. Piotra i Pawła wisiał już tylko jeden dzwon – „Maria Verkündigung”. Wtedy widział go tam Friedrich Luda (ur. 1890, zm. 1970 – w latach 1906-1914 dzwonnik na dzwonnicy kościoła św. Jakuba i na wieżach kościoła śś. Piotra i Pawła w Nysie.


Opracował: Rafał Błaszczyk
Na podstawie: Friedrich Luda, „Glocken der Kreuzkirche” [w:] „Neisser Glocken (Der Neisser Geschichtsfreund. Neue Folge Nr 4)”, wyd. Franz-Christian Jarczyk i Bernward Trouw, Hildesheim 2010, s. 40. Artykuł po raz pierwszy ukazał się w „Neisser Heimatblatt” nr 94 w grudniu 1964 r.

---

Widok na kościół pw. śś. Piotra i Pawła od strony południowo-zachodniej z nazwami wszystkich dzwonów wiszących na jego wieżach (stan na rok 1916).jpg

Plik ściągnięto 6 raz(y) 1,33 MB