Forum Historii Nysy

[ralf]

Kiedy Nysa została zdobyta przez wojska Fryderyka II Wielkiego, rozpoczęto przekształcanie jej w pruską twierdzę. Dnia 29 marca 1742 r., po tym jak o godzinie 8 rano wykonano pieśń „Ein feste Burg ist unser Gott” („Warownym grodem jest nasz Bóg”), komendant twierdzy Nysa i dowódca nowo utworzonego w Nysie pułku wojsk inżynieryjnych (tzw. pionierów) – generał major Gerhard Cornelius von Walrave, jako naczelnik budowy twierdzy w Nysie i Brzegu oraz całego pruskiego, królewskiego korpusu inżynierów, położył kamień węgielny przy Bramie Celnej (dosł. „po prawej stronie Bramy Celnej”) i przy towarzyszących temu wydarzeniu wystrzałach z armat, własnoręcznie umieścił tam dobrze zabezpieczoną miedzianą tablicę pamiątkową. Jednocześnie, zakładając fartuch murarski położył kolejny kamień, łącząc go wapnem. Swoim przykładem wyprzedził innych, którzy natychmiast podążyli za nim, jak pułkownik von Foris (dowódca tego samego pułku) wraz z innymi oficerami. Autorem napisu umieszczonego na wspomnianej tablicy był kwatermistrz wspomnianego pułku, a potem Królewski Radca Wojenny – pan Martini. Pełna treść tego napisu jest widoczna w załączniku poniżej, który pochodzi z opracowania wydanego w 1742 roku pt. „Gesamlete Nachrichten und Documente den gegenwärtigen Zustand des Hertzogthums Schlesiens, Königreichs Böhmen, und Erz-Hertzogthum Oesterreichs betreffend” (tom III, nr 25, s.11, §4). Pisany łaciną tekst generalnie wychwala sylwetkę króla Fryderyka II Wielkiego i jego ówczesne podboje na Śląsku. Z racji, że tekst zawiera sporo łacińskich skrótów, wstawiam go również w formie rozczytanej:

„Fridericus secundus Borussorum Rex
Exemplum sine Exemplo.
Vix ad imperium venit,
Iura Majorum trutinando vidit,
Anno 1741 die 10 Aprilis clade Molvicensi
cuncta vicit,
Silesiam inferiorem iusto victori devinxit,
Viribus, Oculis propriis, nullis Sociis.
Regis ac Militis munia obeundo.
Die nono Martii Glogavia potitus dormiente,
Bresla vigilante die decimo Augusti
Ibi vi ac ingenio simul, hic ingenio so-
lummodo, utrinque virtute,
Die quarto Maji Brega, fame quadrimestri, igne
octiduano Solo
Sine sanguine. Avitum erat Patrimonium.
Laboris Herculei praemium et finem
Nissam hanc voluit pertinacem,
Die decimo nono Januarii igne bellico infestatam,
Liberrime relictam, nec impune.
Quod differtur, non aufertur.
Die decimo octavo Octobris rediit, coercuit die 30 Octobris
Artis et Martis Magister
Anno 1742. nova muniendi methodo mirifice
clausit,
Die decimo Aprilis Triumpho notabili
Lapidem hunc Angularem posuit
Benevolis defensioni, Malevolis offensioni
operis hujus Basilici Juventor est
Fridericus Rex
Inventi devotissimus executor
de Walrave,
Sub Gubernatore Comite de Schwerin.”

W sprawie losów kamienia węgielnego (tablicy) rodzą się pytania: w którym dokładnie miejscu go położono? Czy w czasie wyburzania Bramy Celnej pod koniec XIX w. wykopano tą tablicę? Jeśli tak, to co się z nią później stało? Niestety nie spotkałem się dotychczas z żadną informacją w jej sprawie.

---

Treść inskrypcji wykonanej na metalowej tabliczce, którą wmurowano obok Bramy Celnej w 1742 r.jpg

Plik ściągnięto 7 raz(y) 226,97 KB