Forum Historii Nysy

[ralf]

Cegielnia parowa w Jasienicy Dolnej (Nieder-Hermsdorf) znajdowała się na wschód od wsi, po prawej stronie drogi prowadzącej z Jasienicy D. do Budzieszowic (Bauschdorf). Cegielnię założył w 1838 r. Martin Milde, budując dwa piece polowe, a wkrótce potem mały niemiecki piec o wydajności około 30 tysięcy cegieł. W tym czasie cegły miały wymiary 12 x 6 x 2,5 cala i kosztowały od 4,5 do 5 talarów za 1000 sztuk. Nieco później w cegielni zbudowano duży niemiecki piec, który był zasilany drewnem od dołu. Oprócz cegieł produkowano dachówki, a w latach 60. XIX w. również rury drenażowe, ręcznie, na dwóch prasach. Rury te kosztowały wówczas od 4,5 do 5,5 talarów za 1000 sztuk. Używano ich głównie do odwadniania i osuszania podmokłych gruntów rolnych oraz łąk, sprzedając je w dużych ilościach. Ponieważ piec opalany drewnem nie sprawdził się, w 1873 r. zbudowano inny, mały niemiecki piec. Ten z kolei pod koniec lat 90. XIX w. został zastąpiony przez ówczesnego właściciela Davida Milde'a piecem, w którym płomień miał kierunek z góry na dół (Ofen mit überschlagender Flamme). Tenże piec w 1910 r. wymieniono na piec zygzakowy (Zick-Zack-Ofen). David Milde przekształcił firmę z cegielni ręcznej w maszynową i stworzył nowoczesną cegielnię o zdolności produkcyjnej 2 milionów cegieł rocznie. Cegielnia zaopatrywała rolników z okolicznych wsi w powiecie nyskim oraz niemodlińskim. W zakładzie zatrudnionych było 25-30 pracowników, pozostających pod nadzorem mistrza ceglarskiego. Była to działalność sezonowa, co oznaczało, że prace wykonywano tylko od wiosny do późnej jesieni. Po śmierci Davida Milde'a w 1934 roku, jego syn Richard Milde przejął cegielnię oraz dziedziczne gospodarstwo z gruntami rolnymi o powierzchni wynoszącej ok. 100 mórg. Dnia 28 maja 1938 r. cegielnia obchodziła swoje stulecie. Richard Milde pracował także jako urzędnik stanu cywilnego (ds. rejestru urodzeń i zgonów). Według jego żony Marthy, z domu Schmidt, która zmarła 26 listopada 1976 r. w Hanowerze, wszystkie akta urzędu stanu cywilnego i rejestry zostały zniszczone przez Rosjan wiosną 1945 roku. Sam Richard Milde, ostatni właściciel przedmiotowej cegielni został deportowany przez Rosjan do obozu internowania i według byłego karczmarza o nazwisku Franz Slawik, który przebywał z nim w obozie, nie przetrwał obozowego życia w warunkach, które były nie do zniesienia.

Z małżeństwa Richarda Milde urodziło się czworo dzieci: dwóch chłopców i dwie dziewczynki. David Milde, starszy z synów, poległ na wojnie. Młodszy syn – Max Milde (ur. 1922 r.) od 1937 r. uczęszczał do akademii muzycznej we Wrocławiu. Po ukończeniu studiów (8 semestrów) został powołany do RAD (Reichsarbeitsdienst – Służba Pracy Rzeszy), a następnie do służby wojskowej. Został ranny na froncie i trafił do szpitala wojskowego, skąd po wyzdrowieniu został wypisany. Następnie zaczął pracować jako niezależny muzyk i grał ze znanymi zespołami w różnych krajach. W 1958 roku, zmęczony podróżowaniem, wstąpił do policji w Bremie i został urzędnikiem. W 1970 r., dzięki swoim wybitnym osiągnięciom, został mianowany dyrygentem Policyjnego Korpusu Muzycznego w Bremie. Jako nadinspektor policji kierował tym korpusem, aż do przejścia na emeryturę dnia 30 listopada 1982 r. Pożegnalnie odznaczono go „Złotą Odznaką Honorową” nadaną przez Związek Ofiar Wojny, Osób Niepełnosprawnych i Ocalałych Rzeszy, za zasługi, jakie przez wiele lat oddawał temu związkowi razem ze swoim korpusem muzycznym. To był dopiero drugi raz od czasów II wojny światowej, kiedy tak wysokie odznaczenie przyznano osobie życia publicznego w kraju związkowym Brema.

Dzisiaj po dawnej cegielni nie zostało w zasadzie nic poza paroma wyrobiskami, częściowo zalanymi wodą.


Opracował: Rafał Błaszczyk
Na podstawie:
• „100 Jahre Dampfziegelei Richard Milde Nieder-Hermsdorf O.-S.” [w:] „Tonindustrie-Zeitung”, nr 42, 1938 r.
• Joseph Herde, „Erinnerung an die Dampfziegelei Milde in Niederhermsdorf” [w:] „Neisser Heimatblatt” nr 170, 1984 r.

---

Mapa z ok. 1890 r., na której różowym kołem zaznaczono teren cegielni Milde, pomiędzy Jasienicą Górną a Budzieszowicami.jpg

Plik ściągnięto 12 raz(y) 2,45 MB