Forum Historii Nysy

[jkob]

Witam. Poszukuję informacji na temat Jasienicy, szczególnie interesuje mnie historia pałacu i budynków należących niegdyś do pałacowego gospodarstwa. Zastanawia mnie fakt, że na żadnych przedwojennych pocztówkach nie ma owego pałacu, czy ktoś wie dlaczego?

[ralf]

Witaj Jkob. Słusznie zauważyłeś, że brak jest przedwojennych zdjęć pałacu (dworu) w Jasienicy Dolnej. Nie wiem co jest tego przyczyną oraz nie posiadam na razie szerszych informacji na temat przedwojennej historii tego pałacu. Wiem jedynie, że należał do rodziny o nazwisku Scholz. Budynek dawnego pałacu nosi dziś numer 156 i od 1966 roku jest wpisany do rejestru zabytków województwa opolskiego. Tuż po II wojnie światowej znajdowało się tam Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR), a od 1951 roku szkoła podstawowa, która funkcjonuje tam do dziś (Zespół Szkolno-Przedszkolny). Co ciekawe, w 2012 roku szkołę odwiedził dr Peter Scholz - syn przedwojennego właściciela obiektu, który jest byłym ambasadorem Niemiec oraz członkiem "Nyskiego Związku Regionalno-Kulturowego" ("Neisser Kultur- und Heimatbund") w Hildesheim w Niemczech, współpracującego zarówno z władzamy miejskimi Nysy jak i z instytutem filologii germanskiej PWSZ w Nysie. Peter Scholz urodził się w Jasienicy Dolnej w 1930 roku. Jego dziadek (Scholz) oraz ojciec zajmowali czołowe stanowiska w śląskich bankach. Młody Peter uczęszczał do gimnazjum humanistycznego w Nysie. W marcu 1945 roku jego rodzina opuściła Jasienice Dolną i swoje 150-hektarowe gospodarstwo.

Jkob, jeśli się jeszcze czegoś dowiem o pałacu Scholzów to napiszę. Prosiłbym o to samo Ciebie

[Obelix]

Sprawdziłem czy nie ma czegoś o tym dworze (pałacu) w "Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce Tom VII Województwo Opolskie Zeszyt 9 Powiat Nyski", wydanym w roku 1963. I tam też nic nie ma. Przy niektórych wioskach są opisane nawet ruiny dworów czy pałaców. Dziwna sprawa.

[Edward]

Może pomogą fotki dworu (pałacu) z ok. 2010 r. Obecnie jest tam szkoła. Sam budynek powstał zapewne na wcześniejszej budowli w latach 20 XX wieku

---

01JD.JPG

Plik ściągnięto 75 raz(y) 2 MB

02JD.JPG

Plik ściągnięto 45 raz(y) 2,03 MB

[ralf]

Mam przyjemność zamieścić tutaj interesujące informacje dotyczące historii dworu w Jasienicy Dolnej, które w dniu wczorajszym przekazał mi Alexander Scholz, którego dziadek był bratem ostatniego przedwojennego właściciela tego dworu. Dziękuję Alexandrze!
Zatem …

Właścicielami dworu Niederhermsdorf byli kolejno:
• 1579 r. – Wacław Nowag
• ok. 1743/46 do co najmniej 1819 – rodzina von Zoffeln
• ok. 1830 – Friedrich Mühlmann
• do 1850 – porucznik von Seydlitz-Gohlau
• 1850-1862 – Albert Henning
• 1862-1873 – Heinrich Huebner
• 1873-1891 – August Rappsilber (*1832, †1891)
• 1891-1902 – Emma Rappsilber (*1833, †1902), żona Augusta Rappsilbera
• 1902-1945 – dr August Scholz (*1890, †1959), wnuk Augusta i Emmy Rappsilberów.

Prapradziadek Alexandra Scholza, tj. August Rappsilber kupił dwór Niederhermsdorf w 1873 roku jako dom spokojnej starości. Był producentem, właścicielem fabryki porcelany „Königszelt” (dziś - Jaworzyna Śląska / ZPS „KAROLINA”) w latach 1872-1886. W latach 1858-1880 dzierżawił również fabrykę maszyn rolniczych w Theresienhütte (Przyłogi) koło Tillowitz (Tułowice).

Z okazji ślubu Augusta Scholza stary dwór (fot.1), który stał na miejscu dzisiejszego, został rozebrany. W jego miejscu w latach 1919/20 wybudowano nowy dom (fot.2), który pozostał do dziś prawie niezmieniony. Po 1945 roku odnowiono balustradę jego schodów na tarasie od strony ogrodu.

Siostra Augusta Scholza (ostatniego przedwojennego właściciela nieruchomości) była żoną dr. Max Warmbrunn, burmistrza Nysy (1915-1933).

Wielkość powierzchni terenów należących do dworu Niederhermsdorf:
• 1865 r. – 204 ha
• 1870 r. – 196 ha
• 1876 r. – 200 ha
• 1880 r. – 198 ha
• 1891 r. – 265 ha (160 ha w Niederhermsdorf, 75 ha w Bauschwitz [Budzieszowice], 30 ha w Neusorge [Drogoszów]).
• 1891 r. – nowa właścicielka Emma Rappsilber oddzieliła od swojej posesji teren w Bauschwitz. Na miejscu wybudowano nowy dziedziniec z budynkami gospodarczymi i dworkiem. Oscar Rappsilber (*1859, †1909), syn Augusta i Emmy Rappsilberów, mieszkał tam od 1891 roku. Od 1911 gospodarstwo to należało do jego siostrzeńca Alfred Weisbach (*1886, †1945).
• 1945 r. – powierzchnia w Niederhermsdorfie wynosiła 156,85 ha.

Dr Peter Scholz (ur. 1930), o którym wspomniałem trzy posty wcześniej, był synem dr. Augusta Scholza i zmarł w 2019 roku. Pracował jako ambasador Niemiec w Wietnamie (1976-1978), Madagaskarze (1979-1983), Togo (1983-1986) i na Filipinach (1986-1994).

---

(fot.1) Dawny dwór w Jasienicy Dolnej. Przed rokiem 1919. [zbiory prywatne - Alexander Scholz].JPG

Plik ściągnięto 45 raz(y) 956,09 KB

(fot.2) Nowy dom w miejscu dawnego dworu w Jasienicy Dolnej. Po roku 1920. [zbiory prywatne - Alexander Scholz].JPG

Plik ściągnięto 35 raz(y) 2,69 MB