Forum Historii Nysy

[ralf]

Zamieszczam artykuł pt. „Kościół Zwiastowania, dawniej Bożego Ciała”, którego autorką jest śp. Krystyna Dubiel. Materiał ukazał się na blogu autorki, pod linkiem: przewodnikponysie.pl

„Ten niepozorny kościół na końcu ulicy Celnej powstał dzięki fundacji niezwykłej mieszkanki Nysy Anny Isenecher. Anna pochodząca z zamożnej rodziny nyskich patrycjuszy Groschener owdowiała przed 1372 r. Prawdopodobnie krótko po śmierci męża postanowiła ufundować kaplicę za Bramą Celną przy drodze prowadzącej do Starego Miasta. Kiedy wzniesiono drugą linię murów obronnych, kaplica znalazła się w tzw. międzymurzu. Kaplica została zbudowana na początku września 1372. Na ten okres jest poświadczony zakup przez nią 12 grzywien czynszu dla altarysty kaplicy Janowi z Tyńca. Niedługo później dokupiła jeszcze czynsze na rzecz wspomnianej kaplicy. Z zapisu jej testamentów (zachowały się dwa odpisy z 1375 i 1381 r.) wynika, że ta niezwykła kobieta podwoiła swój majątek. Anna Isenecher pamiętała także o innych kościołach nyskich. Zapisała bowiem duże darowizny na rzecz budowy kościoła św. Jakuba oraz św. Jana. Pamiętała także o zakonie bożogrobców oraz franciszkanach. Dodatkowe fundusze testatorki zostały przekazane na utrzymanie wiecznej lampy oraz dla rektora szkoły, z której on wraz z kilkoma uczniami miał w każdy czwartek odpowiednią oprawę muzyczną podczas nabożeństw. Dodatkowo rektor miał w każde większe święto przysyłać ośmiu scholarów. Rektor zobowiązany był ponadto do odprawiania mszy rocznicowej za duszę Anny Isenecher. W 1624 r. bp Karol Habsburg przekazał kaplicę nyskim jezuitom. Od pierwszej połowy XVII wieku kaplica należała do bractwa maryjnego. Kongregacja Zwiastowania NMP została w Nysie założona w 1625 r. Już w dwa lata później zakupiono wzorowaną na wiedeńskiej chorągiew bractwa z wizerunkiem Zwiastowania. Kongregacja około 1669 r. była tak liczna, że z trudem mieściła swoich 500 członków wewnątrz kościoła. Jest prawdopodobne, że w tym okresie dawną kaplicę Bożego Ciała zaczęto określać jako kościół. Od ich nazwy Bractwo Zwiastowania NMP kaplica Bożego Ciała zmieniła wezwanie z Bożego Ciała na Zwiastowanie NMP. Wszyscy członkowie bractwa Zwiastowania NMP wspólnie troszczyli się o kościół. W 1708 r. m.in. kupiono nowy obraz Zwiastowania NMP. Jego autorstwo przypisuje się Schefflerowi. Do krypty pod kościołem przy południowej ścianie na czas budowy nowego kościoła, jezuici przenieśli m.in. ciało Krzysztofa Scheinera. Kościół został mocno zniszczony podczas pruskiego oblężenia w 1741 r. Dwa lata później odbudowano świątynię. Upływ czasu spowodował, że w 1881 r. z inicjatywy bractwa maryjnego przebudowano świątynię. Zburzono mury do wysokości jednego metra i wzniesiono na nowo już w stylu neogotyckim. Ponowne prace przy kościele podjęto w 1936 i 1968 r. Podczas remontu w 1968 r. usunięto figury św. Piotra i Pawła, które stały w niszach fasady. Wewnątrz poprzez kraty zamykające wnętrze, można podziwiać kunsztownie wykonany srebrny tron. W nim umieszczony od 1995 r. biały opłatek przypomina odwiedzającym o stałej obecności Boga i pozwala na codzienną Adorację. Po lewej stronie wisi wspomniany obraz Zwiastowania z XVII w. Wejście po lewej stronie prowadzi do niewielkiej zakrystii, zbudowanej w XIX wieku. Znajdujące się z kolei drzwi są obecnie nieczynne. Na zewnątrz kościoła widać ich gotycki portal. Być może kiedyś to boczne wejście do kościoła służyło okolicznym mieszkańcom. Kościół ten posiadał kilka przywilejów określonej dni odpustów dla wiernych, którzy się będą tam modlić. Dziś niezależnie od wyznawanej wiary, warto zobaczyć kościółek jako dowód, że już w średniowieczu kobieta mogła sama pomnożyć swój majątek.”