Forum Historii Nysy

[ralf]

Zamieszczam fragment artykułu pt. "Zarys historii muzeów w Nysie od końca XIX wieku do 1945 roku", którego autorem jest Krzysztof Pawlik. W artykule omówione zostało Muzeum Misyjne znajdujące się w Juwenacie Franciszkanów w Nysie. Materiał ukazał się w czasopiśmie pt. "Muzealnictwo" nr 47 z 2006 r., str. 15, które jest dostępne pod linkiem: KLIK.

"Drugie Muzeum Misyjne powstało przed 1924 r. w Juwenacie Franciszkanów (Collegium Seraphicum). Było to zakonne gimnazjum prywatne, założone w Nysie w 1899 roku. Małe - jak je nazwano - Muzeum Misyjne ulokowano w pomieszczeniu biblioteki nauczycielskiej Juwenatu. Eksponaty obejmowały narzędzia i przedmioty codziennego użytku z Chin, Japonii i Afryki, kolekcję monet, a w niej zwłaszcza egzemplarze z czasów starobizantyjskich, ponadto kolekcję przedmiotów pochodzących z Ziemi Świętej. Był to najwspanialszy na Śląsku zbiór muzealiów z Palestyny. Eksponaty gromadził wiele lat o. Ladislaus Schneider, działający jako misjonarz na wymienionych terytoriach[24]. Nic więcej nie wiadomo o tym muzeum[25]. Pewien problem nastręczają źródła ikonograficzne przedstawiające muzeum w Klasztorze Franciszkanów w Nysie przed II wojną światową. Jest to fotografia Collegium Seraphicum der Franziskaner zu Neisse. Museum, opublikowana na karcie pocztowej. Ukazuje ona ekspozycję wyraźnie europejskiej (zapewne śląskiej) sztuki sakralnej, tj. malarstwa i rzeźby, nadto mebli, książek i innych utensyliów26. Oznaczałoby to, że przed II wojną światową w klasztorze tym istniały dwa różne muzea.

Nie wiadomo do kiedy istniało Muzeum Misyjne franciszkanów. W 1940 r. Juwenat został decyzją władz hitlerowskich zamknięty, a klasztor w 1941 r. zarekwirowany dla sprowadzonych do Nysy przesiedleńców niemieckich[44]. Jeżeli w budynkach klasztornych były nadal muzealia, najprawdopodobniej po wejściu Rosjan rozgrabili je plądrujący klasztor 24 marca 1945 r. żołnierze[45]."


Przypisy:
[24] A. Glatzel, Die Juvenatsbücherei, „Seraphische Warte. Geist und Leben in der schlesischen Ordensprovinz der Franziskaner“ R. 3, 1924, nr 4, s. 148.
[25] Nie zachowały się, względnie nie zostały odnalezione, akta archiwalne dotyczące muzeum, a próba wyjaśnienia kwestii zarówno w Klasztorze Franciszkanów w Nysie, jak i z końcem 1997 r. listownie przez o. prof. Ambrożego Lubika z Katowic-Panewnik przyniosła rezultat negatywny.
[26] Muzeum w Nysie, Zbiory fotograficzne, nr inw. 1652/10 (dar ks. mgra Zbigniewa Zalewskiego z Opola); takie samo ujęcie na fotografii w Neisser Archiv Hildesheim, sygn. L 75-1/5: Franziskaner Kloster in Neisse. Museum. Za reprodukcję składam wyrazy wdzięczności Dipl.-Ing. Franzowi Christianowi Jarczykowi z Ludwigshafen, opiekunowi Neisser Archiv.
[44] S. Bulla, Das Schicksal der schlesischen Männerklöster während des Dritten Reiches und in den Jahren 1945/46, Sigmaringen 1991, s. 46.
[45] Ibidem., s. 47.