Forum Historii Nysy

[ralf]

Willa, która stoi do dziś na posesji przy ul. Krasińskiego 14, na terenie należącym niegdyś do Oberneuland, była przed II wojną światową własnością rodziny o nazwisku Scholz. Poniżej przedstawiam informacje, które kilka dni temu osobiście przekazał mi Alexander Scholz – prawnuk Oscara Scholza, przedwojennego właściciela tejże willi. Załączone do posta fotografie pochodzą z jego prywatnego archiwum.

Właścicielem nieruchomości przy dzis. ulicy Krasińskiego 14 w Nysie był od jesieni 1917 r. do 1941 roku dr Oscar Scholz (ur. 1856, zm. 1941). Był on również właścicielem dużego majątku (dobra rycerskiego) we wsi Goworowice (Gauers) w dzis. gminie Kamiennik. Nieruchomość w Neisse-Oberneuland kosztowała 33.000 marek. Jej wcześniejszym właścicielem był prałat Josef Nathan (ur. 1867, zm. 1947). Oscar Scholz chciał spędzić tam emeryturę ze swoją żoną o imieniu Hedwig Scholz (z d. Rappsilber). Swój majątek rolny w Goworowicach Oscar wydzierżawił w 1920 roku swojemu najstarszemu synowi – dr Bernhard Scholz (ur. 1889, zm. 1965).

Nieruchomość w Neisse-Oberneuland miała powierzchnię około 7500-1000 m² i w chwili zakupu stał na niej stary dom. Scholzowie specjalnie wybrali tą posiadłość, ponieważ nieopodal mieszkały siostry Oscara: Clementine Lux w majątku Wellenhof oraz Franziska Nitsche w willi „Nitsche”, naprzeciwko klasztoru misyjnego braci Werbistów (obecnie w miejscu dawnej willi stoi klasztor św. Józefa - ul. Rodziewiczówny 16). Droga, przy której znajdowała się nowo zakupiona posesja Scholzów nosiła nazwę Steinhübler-Weg (tłum. droga „Podkamieńska”). Stojący na posiadłości Scholzów stary dom został po zakupie rozebrany. W latach 1918-1920 w jego miejscu zbudowano dużą, reprezentacyjną willę. Koszt jej budowy wyniósł około 30.000 marek. Do jej głównego wejścia prowadziły szerokie, siedmiostopniowe schody. Na parterze znajdował się duży hol, salon, pokój pana, jadalnia oraz toaleta. Na pierwszym piętrze mieściła się duża sala bankietowa, sypialnia państwa Scholzów, łazienka i inne pomieszczenia mieszkalne.

Przy willi, po jej południowej stronie stały dwa niskie budynki z płaskim dachem (obecnie dom przy ul. Krasińskiego 14a oraz dom przy ul. Unii Lubelskiej 7g). Nazywano je domami kawalerskimi. We wschodnim budynku stały konie, znajdowały się tam również trzy nieogrzewane pokoje gościnne. Z kolei w zachodnim budynku stały powozy, a później samochód (Hansa-Lloyd). Mieściło się tam także małe lokum, w którym mieszkał służący i woźnica Johann Schwarzer z rodziną. W majątku zatrudniona była także kucharka Agnes Bauch, która mieszkała na poddaszu w willi.

Hedwig Scholz zmarła w willi dnia 11 stycznia 1940 r., a jej mąż dr Oscar Scholz dnia 14 lutego 1941 r. W tym samym roku dziewięcioro dzieci małżeństwa Scholzów sprzedało willę.

W 2015 roku przedmiotowa willa wraz z dwoma przybocznymi oficynami i parkiem zostały wpisane do założonej w tym samym roku Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Nysa, pod numerami: 235, 236, 237, 238.

Warto na koniec dodać, że Alexander Scholz jest autorem dwutomowej kroniki opisującej jego rodzinną miejscowość Goworowice pt. „Chronik eines schlesischen Dorfes und seiner Bewohner”. Tom pierwszy nosi tytuł „Die Dorfgemeinde”, a tom drugi „Häuser - Gärtner – Bauern”. Oba tomy liczą razem ponad 1300 stron i zostały wydane rok temu w Berlin-Friedenau.

---

(zdj.1) Willa dr. Oscara Scholza w Neisse-Oberneuland. Widok z kierunku północno-zachodniego. [Z archiwum prywatnego Alexandra Scholza].JPG

Plik ściągnięto 3 raz(y) 575,28 KB

(zdj.2) Willa dr. Oscara Scholza w Neisse-Oberneuland. Widok od strony południowej. [Z archiwum prywatnego Alexandra Scholza].jpg

Plik ściągnięto 5 raz(y) 1,12 MB

(zdj.3) Maj 1934 r. Dr Oscar Scholz i jego żona Hedwig Scholz z d. Rappsilber. [Z archiwum prywatnego Alexandra Scholza].JPG

Plik ściągnięto 3 raz(y) 242,85 KB

(zdj.4) Johann Schwarzer z Joachimem Scholzem - wnukiem Oscara i Hedwig Scholz. [Z archiwum prywatnego Alexandra Scholza].jpg

Plik ściągnięto 1 raz(y) 812,06 KB