Forum Historii Nysy

[ralf]

Przy ulicy Kościuszki (Königstrasse), tuż przed wylotem ul. Własta, mniej więcej w miejscu gdzie dzisiaj znajduje się budynek nr 9 ("Medipak" - NZOZ), stał przed wojną dom, który przez dwa stulecia był jednym z najbardziej znanych miejsc w Nysie.

Budynek wzniesiono w roku 1753. Rok później szewc i oberżysta o nazwisku Johann Georg Göppert otworzył w nim aptekę, tzw. Bergapotheke. Zgodę na powstanie apteki wyraził sam ówczesny król Prus - Fryderyk II Wielki, nadając Göppertowi w dniu 22. lutego 1754 roku przywilej sprzedaży leków dla mieszkańców Friedrichstadtu i garnizonu w Nysie. Göppert nie był farmaceutą więc musiał zatrudnić sobie do pomocy doradcę, tzw. prowizora. Umożliwienie Göppertowi prowadzenia apteki poskutkowało również faktem, że jego pięciu synów zostało zwolnionych z obowiązku służby wojskowej.

Warto wspomnieć, że jeden z synów założyciela apteki (Bergapotheke) w Nysie - Heinrich Robert Göppert, założył później własną aptekę w Szprotawie (Sprottau). Z kolei syn Heinricha - Johann Heinrich Robert Göppert (wnuk Johanna Georga) był znanym niemieckim botanikiem, paleontologiem i profesorem uniwersyteckim, który w okresie lat ok. 1817-1820 uczył się zawodu w aptece swojego ojca w Szprotawie oraz w dawnej aptece swojego dziadka w Nysie.

Apteka nie przynosiła Johannowi Georgowi Göppertowi należytych dochodów - Friedrichstadt miało mało mieszkańców, a z częścią zysków Göppert musiał dzielić się ze swoim doradcą. Dlatego sprzedał aptekę w dniu 10 lipca 1763 roku Ludwigowi Schertzowi. Ten w dniu 8 maja 1769 sprzedał ją osobie o nazwisku Nitsche, a ta z kolei w dniu 24 sierpnia 1795 roku pozostawiła aptekę farmaceucie Wilhelmowi Spröde. W dniu 1 października 1816 roku Spröde sprzedał aptekę farmaceucie Augustowi Poleckowi, a ten w dniu 1 października 1853 roku przekazał ją swojemu synowi doktorowi Theodorowi Poleckowi, który był prawnukiem Göpperta i znanym niemieckim chemikiem, farmaceutą oraz profesorem uniwersyteckim.

Budynek apteki stał się ulubioną kwaterą Fryderyka II Wielkiego podczas jego pobytów w Nysie. Z tej racji obiekt nieco rozbudowano. Było to miejsce, w którym mieszkały wizytujące Nysę również inne osobistości, takie jak: Fryderyk Wilhelm II, Fryderyk Wilhelm III i królowa Luiza, Fryderyk Wilhelm IV, cesarz Wilhelm I (jako książę Pruski), cesarz Fryderyk (jako książę - następca tronu), królowa Augusta, księżniczka Charlotte oraz Hieronim Bonaparte.
W dniu 2 stycznia 1861 roku na fasadzie lewego skrzydła budynku umieszczono tablicę informującą o pobycie w nim wspomnianych osobistości. Tablicę i jej tekst widać wyraźnie na zdjęciu w zał. 9. Tekst w oryginale brzmiał:

"Diess Haus war seit dem Jahre 1753
die Wohnung der Könige von Preussen
Friedrich des Grossen, Friedrich Wilhelm II, Friedrich Wilhelm III
der Königin Luise und Friedrich Wilhelm IV.
Neisse den 2 Januar 1861".

Nad wejściem do budynku dawnej apteki od strony ul. Kościuszki znajdowało się nieznane mi malowidło ścienne, widoczne z bliska na zdjęciu w zał. 9, niestety słabo już wtenczas zachowane. Po lewej stronie malowidła widać małą tabliczkę z której, z racji jakości zdjęcia, czytelny jest tylko jeden wyraz - "Gotha". Na boniowaniu znajdującym się nad wejściem do domu widać cyfrę oznaczającą jego numer - "23".

Dom został zniszczony w czasie drugiej wojny światowej w 1945 roku. Jego spalone ruiny widać w tle rosyjskich żołnierzy idących ul. Kościuszki, na zdjęciu pod linkiem http://www.fhn.cba.pl/download.php?id=995


Bibliografia:
[1] August Kastner: "Geschichte der Apotheken der Stadt Neisse" [w:] "Bericht der Philomathie in Neisse", 1865.
[2] Arwed Klose: "Festung Neisse", 1980.

---

(zał.1) Współczesny plan Nysy. Na niebiesko zanaczono miejsce, w którym stał budynek dawnej apteki (Bergapotheke).jpg

Plik ściągnięto 19 raz(y) 240,35 KB

(zał.2) Współczesne zdjęcie miejsca, w którym stał budynek dawnej apteki (Bergapotheke). Po prawej widoczny fragment dawnego klasztoru z naściennym malowidłem, które widać również na zdjęciach w zał.4 oraz zał.6.jpg

Plik ściągnięto 34 raz(y) 403,36 KB

(zał.3) Plan Nysy z 1905 roku. Niebieskim okręgiem zanaczono budynek dawnej apteki (Bergapotheke).jpg

Plik ściągnięto 20 raz(y) 2,18 MB

(zał.4) Budynek dawnej apteki (Bergapotheke). W tle po prawej widoczny istniejący do dziś budynek dawnego klasztoru sióstr Notre-Dame, a na jego ścianie zachowane do dzisiaj malowidło.jpg

Plik ściągnięto 25 raz(y) 358,84 KB

(zał.5) Przyozdobiony flagami budynek dawnej apteki (Bergapotheke).jpg

Plik ściągnięto 22 raz(y) 1,21 MB

(zał.6) Budynek dawnej apteki - Bergapotheke. W tle po prawej widoczny istniejący do dziś budynek dawnego klasztoru sióstr Notre-Dame, a na jego ścianie zachowane do dzisiaj malowidło.jpg

Plik ściągnięto 31 raz(y) 861,5 KB

(zał.7) Budynek dawnej apteki (Bergapotheke).jpg

Plik ściągnięto 22 raz(y) 316,12 KB

(zał.8) Budynek dawnej apteki - Bergapotheke.jpg

Plik ściągnięto 25 raz(y) 1,04 MB

(zał.9) Wejście do budynku dawnej apteki od strony ul. Kościuszki. Po lewej stronie widoczna tablica pamiątkowa umieszczona w 1861 roku, a nad wejściem widoczne malowidło ścienne.jpg

Plik ściągnięto 40 raz(y) 2,78 MB

(zał.10) Część ogrodowa budynku dawnej apteki (Bergapotheke).jpg

Plik ściągnięto 40 raz(y) 432,12 KB

(zał.11) Część ogrodowa budynku dawnej apteki - Bergapotheke.jpg

Plik ściągnięto 19 raz(y) 1,01 MB

(zał.12) Budynek dawnej apteki widziany z dzis. ul. Poniatowskiego.jpg źródło: Heimatkalender im Neissegau, 1942.

Plik ściągnięto 43 raz(y) 302,46 KB

[ralf]