Forum Historii Nysy

[ralf]

Paul Robert Kollibay urodził się 4 lipca 1863 roku w Gorzowie Śląskim (Landsberg). Uczył się w szkole ludowej i gimnazjum w Prudniku (Neustadt) i już w latach szkolnych zainteresował się ptakami, przyjaźniąc się z synem znanego ornitologa, doktora Friedricha Kuttera. Pierwsze jaja ptasie i balgi zaczął zbierać w roku 1879. W tym samym roku napisał pierwszy szkic poświęcony śląskim ptakom, który zapoczątkował jego pracę badawczą w dziedzinie ornitologii.
W roku 1891 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim i rozpoczął pracę jako adwokat i notariusz w Nysie (Neisse). Pomimo licznych obowiązków znajdował czas nie tylko na kontynuację swoich prac ornitologicznych, ale i działalność na rzecz miasta, której ukoronowaniem był wybór w roku 1916 na przewodniczącego zarządu miejskiego Nysy. Od roku 1896 wszystkie urlopy poświęcał na badania ornitologiczne. Można go było wówczas spotkać nad Morzem Śródziemnym, nad Bałtykiem czy też w Alpach, gdzie z nie słabnącym zapałem obserwował życie ptaków, a także powiększał swoje zbiory jaj i balg.
Już w roku 1903 zaczął zachęcać rozproszonych po całym Śląsku miłośników ptaków do zorganizowania się, a rok później zaczął poważnie myśleć o założeniu na Śląsku towarzystwa ornitologicznego. W tym celu porozumiał się z dwunastoma innymi miłośnikami ptaków i utworzył wraz z nimi komitet przygotowawczy, który zebrał się w dniach 11-12 czerwca 1904 roku w Cieplicach (Warmbrunn). Z 13 uczestników tego zebrania wyłoniono pięcioosobowy zespół, którego zadaniem było opracowanie statutu. Na pierwszym zjeździe Towarzystwa Ornitologów Śląskich (Verein Schlesischer Ornithologen), który odbył się w dniach 25-26 marca 1905 roku we Wrocławiu (Breslau), Kollibay został jego pierwszym prezesem.
Gdy rok później opublikował swoją pracę poświęconą ptakom Śląska, stał się postacią powszechnie nie tylko na Śląsku, ale i w całych Niemczech i poza ich granicami. W tym samym roku został członkiem Deutsche Ornithologische Gesellschaft i British Ornithologists’ Union, wkrótce został też wiceprezesem Deutsche Ornithologische Gesellschaft, a w roku 1911 członkiem−korespondentem Naturforschende Gesellschaft zu Görlitz.
Przez wiele lat Kollibay był współpracownikiem czasopisma „Journal für Ornithologie”, w którym ukazała się większość jego najważniejszych prac. Szereg artykułów opublikował też na łamach śląskiej prasy codziennej i wydawanego od roku 1908 organu Towarzystwa Ornitologów Śląskich – „Berichte des Vereins Schlesischer Ornithologen”. Założone i kierowane przez niego towarzystwo z roku na rok zyskiwało na znaczeniu, przyciągając coraz więcej miłośników ptaków z całego Śląska.
Paul Kollibay zmarł nagle w Nysie 5 listopada 1919, doczekawszy się jeszcze przed śmiercią ślubu córki i powrotu syna z francuskiej niewoli. Pochowany został na Cmentarzu Jerozolimskim w Nysie. Na jego cześć Victor von Tschusi jednemu z żyjących na wyspie Korčula u wybrzeży Chorwacji pod gatunków jerzyka nadał nazwę Apus apus kollibayi. Zaopatrzoną we wzorcowe etykiety kolekcję ok. 3200 balg Kollibaya kupiło Muzeum Zoologiczne Uniwersytetu Wrocławskiego, zaś zbiór jaj kupił Eberhard Drescher.

Źródło: Mirosław Syniawa, "Biograficzny słownik przyrodników śląskich", tom 1, Katowice 2006.