Forum Historii Nysy Strona Główna Forum Historii Nysy
Serwis społecznościowy poświęcony historii miasta Nysa

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy  StatystykiStatystyki
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Wygląd, lokalizacja i okres istnienia fontanny Pod Orłem
Autor Wiadomość
ralf 
Administrator


Dołączył: 07 Lis 2017
Posty: 2828
Skąd: Kraków
Wysłany: 2018-02-07, 15:06   Wygląd, lokalizacja i okres istnienia fontanny Pod Orłem

Na nyskim rynku, na Placu Defilad (Paradeplatz) stała przed Domem Wagi przed II wojną światową fontanna. Towarzyszyły jej dwie latarnie stojące na kamiennych postumentach oraz ustawione zapewne w celach ochronnych dwa karbowane słupki.

Basen fontanny założono na planie regularnego ośmiokąta. Balustrada basenu zdobiona była po zewnętrznej stronie przynajmniej dwoma kartuszami z herbem Nysy oraz ornamentem roślinnym. Przy każdym z kątów balustrady basenu od zewnętrznej strony znajdował się motyw dekoracyjny w postaci wspartej pionowo o posadzkę lwiej łapy i znajdującej się nad nią lwiej głowy. Trzon fontanny miał postać kolumny o przekroju ośmiokątnym, ze zdobną głowicą o przekroju kwadratowym, na której widniał stojący orzeł z lekko rozłożonymi skrzydłami i głową zwróconą w jego prawą stronę. W połowie wysokości trzonu fontanny znajdowało się beczułkowate poszerzenie zdobione czterema lwimi głowami - każda zwrócona w inną stronę świata. Z pyska każdej z głów wychodziła jedna dysza w postaci długiej lekko zakrzywionej rurki, z której woda lała się wprost do basenu fontanny.

Nie natrafiłem do tej pory na jakąkolwiek nazwę tej fontanny ale sądzę, że nazywanie jej fontanną "Pod Orłem" byłoby uzasadnione i można by tego miana używać, przynajmniej dla potrzeb niniejszego tematu.

Porównując stare fotografie można stwierdzić, że fontanna Pod Orłem istniała na pewno już w 1888 roku, bowiem widać ją na zdjęciu z Domem Wagi, wykonanym jeszcze przed renowacją jego polichromii, które odnowiono w latach 1888-1890. Co ciekawe wokół fontanny rosły wtenczas cztery nieduże drzewa. Fontanna Pod Orłem stała przed Domem Wagi przynajmniej do roku 1936. Widać ją bowiem na fotografiach wykonanych po remoncie wieży ratuszowej. W lutym 1942 roku fontanny już nie było. Razem z nią zlikwidowano dwa kamienne postumenty, z których już wcześniej zdjęto latarnie. Jeszcze wcześniej sprzed fontanny usunięto dwa karbowane słupki.

Plan Nysy z 1905 roku. Niebieskim małym okręgiem zaznaczono miejsce, w którym stała fontanna Pod Orłem.jpg
Plik ściągnięto 34 raz(y) 2,78 MB

Fontanna Pod Orłem na tle podcieni Domu Wagi. Widoczne dwie latarnie stojące na kamiennych postumentach i dwa karbowane kamienne słupki.jpg
Plik ściągnięto 70 raz(y) 1,9 MB

Fontanna Pod Orłem widziana od strony Domu Wagi. W tle narożna kamienica przy wylocie dzis. ul. św. Piotra. Zdjęcie wykonał E. Völkel.jpg
To najstarsze ze zdjęć przedstawionych w tym poście.
Plik ściągnięto 90 raz(y) 2,85 MB

Fontanna Pod Orłem na tle podcieni Domu Wagi i tzw. słonecznych kamieniczek (z prawej).jpg
Plik ściągnięto 64 raz(y) 2,39 MB

Zdjęcie dobrze obrazuje w jakiej odległości od Domu Wagi znajdowała się fontanna Pod Orłem.jpg
Plik ściągnięto 72 raz(y) 634,24 KB

Fontanna Pod Orłem przykryta 'czapką' z desek. Brak górnej połowy trzonu fontanny. Brak również dwóch latarni oraz dwóch kamiennych słupków.jpg
Plik ściągnięto 85 raz(y) 761,47 KB

_________________
Zapraszam do: Muzeum w Nysie // Neisser Kultur- und Heimatbund e.V.
 
     
ralf 
Administrator


Dołączył: 07 Lis 2017
Posty: 2828
Skąd: Kraków
Wysłany: 2018-02-08, 01:12   

Poniżej dwa zdjęcia - pierwsze wykonano w trakcie remontu i renowacji wieży ratuszowej (1934-1936), a drugie zrobiono już po zakończeniu tych prac. Na obu fotografiach widzimy fontannę bez wody w basenie, bez górnej części trzonu i bez czterech dysz. Wygląda na to, że nieczynna, częściowo zdemontowana fontanna stała w tym stanie jakiś czas, zanim całkowicie ją usunięto. Obie fotografie wykonano podczas ciepłej pory roku więc demontaż fontanny spowodowany okresem zimowym można wykluczyć.

Zdjęcie zrobione w okresie lat 1934-1936. Zdemontowana do połowy fontanna na tle podcieni Domu Wagi.jpg
Plik ściągnięto 65 raz(y) 1,6 MB

Zdjęcie zrobione w okresie lat 1936-1942. Zdemontowana do połowy fontanna przed Domem Wagi.jpg
Plik ściągnięto 69 raz(y) 305,31 KB

_________________
Zapraszam do: Muzeum w Nysie // Neisser Kultur- und Heimatbund e.V.
 
     
ralf 
Administrator


Dołączył: 07 Lis 2017
Posty: 2828
Skąd: Kraków
Wysłany: 2018-02-22, 11:09   

Kolejna fotografia fontanny. Zdjęcie wykonano przed rokiem 1934.

Fontanna 'Pod Orłem'.jpg
Plik ściągnięto 51 raz(y) 1,15 MB

_________________
Zapraszam do: Muzeum w Nysie // Neisser Kultur- und Heimatbund e.V.
 
     
ralf 
Administrator


Dołączył: 07 Lis 2017
Posty: 2828
Skąd: Kraków
Wysłany: 2018-03-02, 02:23   

Poniżej zdjęcie metalowej plakiety z wizerunkiem fontanny Pod Orłem stojącej przed Domem Wagi. U dołu plakiety widnieje inskrypcja z podanym rokiem: "BRUNNEN IN DER STADT NEISSE 1844" ("STUDNIA W MIEŚCIE NYSA 1844"), co wskazuje, że fontanna Pod Orłem istniała już w 1844 roku.
Źródło zdjęcia: www.museum-digital.de

plakieta.jpg
Plik ściągnięto 42 raz(y) 833,97 KB

_________________
Zapraszam do: Muzeum w Nysie // Neisser Kultur- und Heimatbund e.V.
 
     
ralf 
Administrator


Dołączył: 07 Lis 2017
Posty: 2828
Skąd: Kraków
Wysłany: 2020-04-10, 18:56   

Fontanna przed Domem Wagi.

Fontanna.jpg
Plik ściągnięto 42 raz(y) 834,34 KB

_________________
Zapraszam do: Muzeum w Nysie // Neisser Kultur- und Heimatbund e.V.
 
     
maciek

Dołączył: 19 Lis 2017
Posty: 55
Skąd: Nysa
Wysłany: 2020-05-16, 10:14   

Fontanny nie widać już na zdjęciu lotniczym z połowy 1939 roku, tak więc musiała zostać zlikwidowana między 1936 a 1939 rokiem. Być może powodem były uszkodzenia podczas powodzi we wrześniu 1938 r.

Rynek 1939.jpg
Plik ściągnięto 17 raz(y) 148,02 KB

_________________

Nysa 1945 i na Facebooku
 
     
ralf 
Administrator


Dołączył: 07 Lis 2017
Posty: 2828
Skąd: Kraków
Wysłany: 2021-11-19, 12:13   

Fragment zdobień balustrady fontanny, na tle podcienia Domu Wagi.

Fontanna przed Domem Wagi w Nysie.jpg
Plik ściągnięto 21 raz(y) 3,11 MB

_________________
Zapraszam do: Muzeum w Nysie // Neisser Kultur- und Heimatbund e.V.
 
     
ralf 
Administrator


Dołączył: 07 Lis 2017
Posty: 2828
Skąd: Kraków
Wysłany: 2024-01-23, 19:27   

Kilka nowych informacji ws. przedmiotowej fontanny:

Budowę fontanny przed Domem Wagi ukończono w listopadzie 1843 roku. Jej projektantem był pruski architekt Friedrich August Stüler (1800-1865), a wykonawcą Królewska Odlewnia Żeliwa w Berlinie (Königliche Eisengiesserei in Berlin), choć tacy autorzy jak dr Max Warmbrunn (burmistrz Nysy w latach 1915-1933), czy nyska literatka Maria Dalisch podają, że wykonawcą fontanny była Królewska Odlewnia Żeliwa w Gliwicach (Gleiwitzer Hütte). Całkowity koszt budowy fontanny, po uwzględnieniu 5% zniżki udzielonej później przez odlewnię, wyniósł 1462 talary. W roku oddania do użytku fontanny jej wykonawca wydał odlaną w żeliwie plakietkę noworoczną (niem. Neujahrsplakette) z widokiem na przedmiotową fontannę i Dom Wagi. Plakietka miała wymiary 87 x 63 mm i jest przedstawiona cztery posty wyżej. Fontannę przed Domem Wagi nazywano powszechnie – Rohrbütte (Rohr – rura, Bütte – kadź).


Źródła:
- Krzysztof Pawlik: „Dawna fontanna żeliwna na rynku w Nysie (1843-1939)”, [w:] „Nyskie Szkice Muzealne”, tom XIV/XV, Nysa 2022, s. 103.
- Max Warmbrunn: „Neisser Denkmäler”, [w:] „Neisser Heimatblatt”, nr 38/39, marzec 1954 r., s. 2.
_________________
Zapraszam do: Muzeum w Nysie // Neisser Kultur- und Heimatbund e.V.
 
     
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

phpBB by przemo  
Strona wygenerowana w 0,691 sekundy. Zapytań do SQL: 11