Forum Historii Nysy

[ralf]

Poniżej spis fotografów działających w Nysie przed wojną na przestrzeni 100 lat, tj. od 1840 r. do roku 1939 r. Listę opracowano na podstawie danych przedstawionych w książce Zygmunta Wielowiejskiego pt. "Historia fotografii w Nysie w latach 1839-1939" (Opole 2018). Nazwiska ułożono w porządku alfabetycznym, a przy każdym z nich podano podstawowe informacje, m.in. okres rozpoczęcia działalności fotografa oraz lokalizację jego atelier. Osobom zainteresowanym obszerniejszymi i szczegółowszymi informacjami dotyczącymi wspomnianych fotografów gorąco polecam ww. pozycję książkową.


SPIS:

ADLER Anton - ogłosił się po raz pierwszy w lutym 1865 r. Atelier w zajeździe Pod Złotą Gwiazdą („Zum goldenen Stern”) przy Placu Defilad (Paradeplatz). Zakończył działalność w Nysie w ok. 1877 r. Umarł w roku 1888.

ADLER Wilhelm - (ur. 1846, zm. 1917 r.). Wzmiankowany w 1876 r. Prawdopodobnie brat Antona Adlera.

ASSMANN Josef - wzmiankowany w książce adresowej Nysy z 1939 r. Prawdopodobnie syn Josepha Assmanna. Adres - ul Wrocławska (Breslauerstrasse 49).

ASSMANN Joseph - urodzony w 1861 r. w Kępnicy (Deutsch Kamitz). Pojawił się najpóźniej w 1888 r. Atelier w Rynku w kamienicy nr 17, na rogu Placu Defilad (Paradeplatz) i ul. św. Piotra (Peterstrasse).

BEER Eduard - wzmiankowany w 1876 r.

BIRK Louis - dagerotypista wędrowny. Fotografował w Nysie od września 1843 r. w ogrodzie Bartscha, później w ogrodzie Reulanda, a w 1844 r. w ogrodzie Moecke'a i w domu aptekarza Welzela przy ul. Celnej (Zollstrasse).

BITTNER F. Wilhelm - w styczniu 1868 r. fotografował w hotelu Liebiga na Rynku.

BLANKA Friedrich - pojawił się w 1894 r. jako pomocnik fotografa.

BROSIG Egbert - w marcu 1873 r. przejął atelier po Adalbercie Rednerze w hotelu Liebiga. W sierpniu 1875 r. przeniósł atelier na róg Rynku i ul. św. Piotra, do kamienicy nr 17 (dom księgarza F. Hucha) przy Placu Parad (Paradeplatz).

BUSSE Friedrich Adolph (Fritz) - (ur. 1869, zm. 1924). Atelier od 1901 r. w Rynku w kamienicy nr 18. Wiceprzewodniczący miejscowego Towarzystwa Fotograficznego. Po jego śmierci zakład prowadziła żona - Klara Busse.

BUTZE Gotfried - od kwietnia 1858 r. wykonywał panotypy przy ul. Rynek Garncarski (Töpferstrasse) w domu Förstera.

DÜRING Bonno - (ur. 1877, zm. 1905 r.). Od grudnia 1900 r. do roku 1901 prowadził atelier w Rynku w kamienicy nr 18. Później sprzedał je Friedrichowi Busse'mu.

FRÖMBERG Lothard - jego nazwisko pojawiło się w książce adresowej Nysy z 1929/30 r. Atelier przy al. Wojska Polskiego (Rochusallee 32).

GOLDAMMER Teodor - autor najstarszego znanego zdjęcia wykonanego w Nysie najpóźniej w maju 1840 r. Fotografia przedstawiała pejzaż widziany z odległości 3000 stóp.

GRABER Alfred - jego nazwisko pojawiło się w książce adresowej Nysy z 1929/30 r. Atelier przy ul. Krzywoustego (Berlinerstrasse 22), a nie później niż w 1939 r. przy ul. Królowej Jadwigii (Wilhelmstrasse 20).

GRONAUW H. - otworzył atelier we wrześniu 1862 r. przy ul. Kramarskiej (Kramerstrasse), w miejscu, gdzie wcześniej działał Prescher E. i Münzer A.

HANKE Ernst - rozpoczął karierę prawdopodobnie na początku XX w. Atelier o nazwie „Milli” przy Placu Defilad (Paradeplatz) w kamienicy nr 17 (wejście od ul. św. Piotra – Peterstrasse). Potem przeniósł zakład na ul. Wałową (Grabenstrasse 18), a później na ul. Kościuszki (Königstrasse 6).

HEROLD Emil & Co. - działał od maja 1860 r. u kupca Teichelmanna we Friedrichstadt.

HERZOG Hermann - pojawił się ok. 1935 r. Atelier przy ul. Krawieckiej (Schneiderstrasse 7).

HÜBEL Conrad - przejął w 1906 r. atelier po Innocenzie Köhlerze przy ul. Prudnickiej (Neustadterstrasse 4). Członek Wrocławskiego Towarzystwa Fotografów Zawodowych. W 1918 r. przeniósł atelier do hotelu „Schwan” przy ul. Piastowskiej (Kaiserstrasse 2), a nie później niż w 1935 r. na ul. Piastowską (Schlageterstrasse 2).

JENTSCH Ernst - (ur. ok. 1848, zm. 1913). Początek kariery ogłosił w sierpniu 1875 r. Atelier w zajeździe „Pod Łabędziem” przy ul. Piastowskiej (Kaiserstrasse 13), a od roku 1892 w sąsiedniej kamienicy nr 14. Radny miejski Nysy w latach 1893-1914.

JENTSCH Erhardt - syn Ernsta Jentscha. Pracował w atelier ojca po jego śmierci w 1913 r. Oficjalnie ogłosił przejęcie zakładu po ojcu we wrześniu 1929 r.

JENTSCH Oskar - (ur. 1856, zm. 1930). Brat Ernsta Jentscha, z którym prowadził jego atelier. Ok. 1908 r. otworzył własne atelier przy ul. Fortecznej (Adlersfeldstrasse 1).

JÜTTNER Robert - w czerwcu 1843 r. oferował swoje usługi w ogrodzie Saluza - zdjęcie kosztowało 3 talary. W listopadzie 1843 r. atelier w ogrodzie Bartscha, a w 1845 r. w domu mechanika Raucha. Około 1847 r. atelier we własnym domu na rogu pl. Kościelnego (Kirchplatz) i ul. Tkackiej (Weberstrasse). W 1857 r. sfotografował mieszkającego wówczas w Nysie Josepha von Eichendorffa. Wzmiankowany po raz ostatni w 1868 r.

KAPPEL Carl Reinhard Max - (ur. 1866, zm. 1928). Pojawił się w 1894 r. Atelier przy ul. Kościuszki (Königstrasse 6).

KENSKY Oskar Karl Kandid - (ur. 1857, zm. 1897). W roku 1880 pomocnik fotografa. W latach 1888-1896 samodzielny fotograf - atelier przy ul. Piastowskiej (Kaiserstrasse 67). Członek Berlińskiego Towarzystwa Fotograficznego. Wspólnik spółki Metzner & Co.

KESSEL Rudolf - działał w 1888 r.

KLAR Max - pomocnik fotografa w 1912 r.

KLUGE A. - ogłosił się w październiku 1876 r. Atelier na rogu Placu Defilad (Paradeplatz) i ul. św. Piotra (Peterstrasse). Adres: Plac Defilad - Paradeplatz 17.

KÖHLER Innocenz - (ur. 1870, zm. 1906) - otworzył atelier we wrześniu 1898 r. przy ul. Prudnickiej (Neustadterstrasse 4).

KÖHN Karl - pojawił się w Nysie pod koniec XIX w. Atelier przy ul. Kościuszki (Königstrasse 6).

KÖNIG Joseph - fotografował od maja 1849 r. Atelier w ogrodzie Riegera przy ul. Ujejskiego (Breitestrasse).

KOSCHÜTZKY A. - pierwszy wędrowny dagerotypista w historii fotografii nyskiej. W czerwcu 1843 r. oferował sprzedaż aparatów fotograficznych w domu dra Patzacka przy ul. Celnej (Zollstrasse).

KRAUSE Adolph - w lipcu 1884 r. przejął atelier w rynkowej kamienicy nr 47 w hotelu „Pod Złotą Gwiazdą”.

KRAWUTSCHKE A. - w grudniu 1860 r. otworzył atelier w domu szklarza Foerstera przy ul. Rynek Garncarski (Töpfergasse).

LASKE Paul - Atelier otworzył najprawdopodobniej na początku XX wieku w hotelu „Pod Łabędziem” przy ul. Krzywoustego (Berlinerstrasse 13). Umarł w 1929 r.

LEHMANN Ludwig, LEHMANN Emil - bracia z Wrocławia. W grudniu 1880 r. otworzyli swój oddział w hotelu „Pod Gwiazdą” przy Placu Defilad (Paradeplatz) w Rynku.

LIEBERT Robert - w kwietniu 1880 r. ogłosił otwarcie atelier w hotelu „Pod Gwiazdą” przy Placu Defilad (Paradeplatz).

MARK G., SEBOLDT J. - w marcu 1853 r. oferują pierwsze zdjęcia na papierze. Atelier w zajeździe „Pod Czarnym Orłem” u niejakiego Urbana.

MEIER Ernst - w okresie lat 1935-1939 atelier przy ul. Kościuszki (Königstrasse 6).

Metzner & Co. - (Carl Metzner). W sierpniu 1884 r. spółka otworzyła atelier przy ul. Piastowskiej (Kaiserstrasse 67). Wspólnikiem spółki był Oskar Kensky.

METZNER Carl - (ur. 1849, zm. 1923). Szef spółki „Metzner & Co”. Atelier przy ul. Piastowskiej (Kaiserstrasse 6). Fotograf nadworny (Hof-Photographen).

MIRRING Louis - w 1895 r. przejął atelier po P. Völkelu w kamienicy nr 18 w Rynku i prowadził je do ok. 1900 r., po czym wyjechał z Nysy.

MÜNZER Ant. - działał od maja 1861 r. w atelier po Eduardzie Prescher'ze przy ul. Kramarskiej (Kramerstrasse 72).

NEUBERG Max - działał w 1880 r.

NEUMANN Paul - działał ok. 1918 r.

OLBRICH Bruno - pojawił się w książce adresowej Nysy z 1929/30 r. Atelier przy ul. Miarki (Josefstrasse 6), a później (1935-1939 r.) przy ul. Prudnickiej (Neustädterstrasse 7).

OSTERPOWITZ Richard - w 1918 r. posiadał atelier przy ul. Kowalskiej (Schmiedebrücke 10).

OTTO August - pojawił się w 1902 r. Atelier przy ul. Eichendorffa (Bergstrasse), później przy ul. Słowiańskiej (Ober-Mährengasse).

PÄTZOLD Edmund - działał od ok. 1914 r. W 1919 r. otworzył atelier o nazwie „Elite” w hotelu „Pod Czarnym Orłem” w Rynku (kamienica nr 42, później nr 32). Działał przynajmniej do 1939 r.

PRESCHER Eduard - działał od listopada 1857 r. Atelier przy ul. Kramarskiej (Kramerstrasse 72).

PREUSS Carl - pod koniec 1858 r. atelier przy ul. Tkackiej (Weberstrasse 37).

RASSMANN Fedor - pojawił się w książce adresowej Nysy z 1929/30 r. Atelier przy ul. Kolejowej (Bahnhofstrasse 4). Działał przynajmniej do 1939 r.

RAUCH A. - ogłosił się w maju 1865 r. Przejął atelier przy ul. Tkackiej (Weberstrase 37) w domu Kühna.

REDNER Adalbert - (ur. 1833, zm. 1913 r.). Był znanym malarzem. Fotografował od lipca 1863 r. w kamienicy przy ul. Krzywoustego (Berlinerstrasse 6). Od sierpnia 1868 r. atelier w hotelu Liebiga w Rynku.

RICHTER H. - od października 1882 r. prowadził atelier w Rynku w hotelu „Pod Złotą Gwiazdą”, w kamienicy nr 41.

RIEDEL Gustav - pojawił się w 1894 r. W 1898 r. przejął atelier po Oskarze Kenskym przy ul. Piastowskiej (Kaiserstrasse 67), a przez wcześniejsze 15 lat pracował u Ernsta Jentscha.

SCHMIDT Paul – pojawił się w książce adresowej Nysy z 1929/30 r. Atelier przy ul. Matejki (Friedrichstrasse 22), w 1935 r. przy ul. Stwosza (Kastnerstrasse 8), a w 1939 r. przy ul. Celnej (Zollstrasse 19).

SCHOLZ August - działał w 1888 r.

SCHWENTNER Carl - ogłosił się w grudniu 1869 r. Mieszkanie (zapewne atelier również) przy ul. Ujejskiego (Breitestrasse 41).

Siebe H. & Bittner - spółka otwiera zakład w październiku 1864 r. przy ul. Kupieckiej (Kantorgasse 50). W styczniu 1868 r. F. W. Bittner rozpoczął samodzielną pracę w atelier w hotelu Liebiga w Rynku.

SONNENFELD Abraham - (ur. 1826). Działał prawdopodobnie już w kwietniu 1860 r. w zajeździe Pod Trzema Koronami w Rynku przy Placu Defilad (Paradeplatz). W lipcu 1861 r. w swoim atelier przy ul. Berlińskiej (obok Bramy Berlińskiej, w domu Davida) jako pierwszy słownie zaoferował w Nysie zdjęcia w formie kart wizytowych.

STOCK Alexander - samodzielny fotograf zatrudniony w grudniu 1903 r. przez Ernsta Hanke (zakład „Milli”) w jego atelier przy ul. Kościuszki (Königstrasse 6).

STUMPF Paul - widniał w książce adresowej Nysy z 1935 i 1939 r. Atelier przy ul. Wrocławskiej (Breslauerstrasse 1).

TSCHENTSCHER Heinrich - (ur. 1856, zm. 1930). Pojawił się w 1894 r. Atelier na rogu ul. Krzywoustego (Berlinerstrasse) i ul. Piastowskiej (Kaiserstrasse 13). W Nysie działał do ok. 1900 r.

UBER Paul - w sierpniu 1877 r. zajął atelier po Antonie Adlerze.

Völkel E. - pierwsze ogłoszenie tego atelier w Nysie pochodzi z dnia 30 listopada 1861 r. Wówczas zakład mieścił się przy Placu Defilad (Paradeplatz 84). Prowadziło je przybyłe do Nysy małżeństwo: Paul Voelkel (ur. 1832, zm. 1904) oraz Elisa Emilia Böbers. W 1862 r. zakład przeniósł atelier do bocznego budynku Hotelu Liebiga. Później atelier zmieniło nazwę na Instytut Fotograficzny Völkela znajdujący się w zajeździe „Pod Murzynem” („Zum Mohren”). W październiku 1867 r. atelier przeniesiono do kamienicy nr 18 „Pod Patrycjuszem” w Rynku. Około 1871 r. Paul Voelkel otrzymał tytuł fotografa nadwornego (Hof-Photographen).

WOLF Max – pojawił się w książce adresowej Nysy z 1929/30 r. Atelier przy ul. Armii Krajowej (Kochstrasse 8), a później przy ul. Krzywoustego (Berlinerstrasse 22).

[ralf]

W recenzji autorstwa Krzysztofa Pawlika, która nosi tytuł „O historii nyskich fotografów zawodowych od 1839 do 1939 r. W związku z publikacją: Zygmunt Wielowiejski, Historia fotografii w Nysie w latach 1839-1939, Opole: Wydawnictwo MS, 2018, ss. 111, ill.”, przedstawiono nazwiska paru działających w Nysie fotografów, o których nie wspomniano w wymienionej post wcześniej książce Z. Wielowiejskiego i w zamieszczonym post wcześniej spisie. Są to:

DIEBITSCH Edmund - od 1913 roku posiadał swoje atelier na rogu dzis. ul. Armii Krakowej (Kochstrasse), które przeniósł w 1927 roku na ul. Krzywoustego (Berlinerstrasse 22), do budynku Neisser Vereinsbank naprzeciwko poczty.

KÖHLER Willy - pojawił się w Nysie w grudniu 1918 roku i kupił byłe atelier Conrada Hübela przy dzis. ul. Prudnickiej (Neustädterstrasse 24).

MÜCKE Otto - w roku 1861 otworzył swoje atelier przy dzis. ul. Eichendorffa (Bergstrasse 24).

TRAUTMANN Friedrich - przybył do Nysy na krótko w sierpniu 1878 roku.

[ralf]

Lista nazwisk przedstawionych w tym poście pochodzi z książki pt. „Fotografowie na Śląsku Opolskim w latach 1839-1944”, której autorem jest Bogusław Szybkowski (Wydawnictwo MS). Są tu uwzględnieni fotografowie stali (posiadali w mieście swoje atelier) oraz czasowi (tzw. wędrowni), zarówno zawodowi jak i amatorzy. Są tu ponadto osoby, które prowadziły usługi w branży fotograficznej, zajmowały się wywoływaniem materiałów fotograficznych, obróbką zdjęć, czy handlem sprzętem fotograficznym, gdyż one również musiały być czynnymi fotografami. Rok podany przy każdym nazwisku jest potwierdzony w literaturze jako rok, w którym dany fotograf na pewno działał i jest najczęściej informacją jedynie orientacyjną.

Adam Gebrüder – 1915 r.

Barsch Gebrüder – 1900 r.

Baum Emil (Drogerie zur Post / Photohaus zur Post) – 1940 r.

Bomba Franz – 1930 r.

Braunert Gustav – 1935 r.

Brener Josef – przed 1910 r.

Fald Ludwig – przed 1918 r.

Goldmann Ernst – 1930 r.

Hinze Robert – 1899 r.

Hoffmann Grete – 1937 r.

Kugelberg Martin – 1932 r.

Ludwig Carl – 1912 r.

Mücke (Muecke) Otto ??? – 1861 r.

Sobotzik Paul – 1925 r.

Sponer R. – 1907 r.

[ralf]